Dawna Dąbrowa

Ostatnio dodane

41 / 253« Pierwsza ‹ Poprzednia 39 404142 43 Następna ›Ostatnia »

Wypożyczenie sterownika CNC

Dokument na papierze firmowym „PONAR-DEFUM” prośbą o wypożyczenie sterownika CNC H646 (09.12.1985). Pieczątka dr inż. Leszka Stasińskiego jako Zastępcy Dyrektora ds. Technicznych.
Więcej
WFM-100N - przekazanie DTR

Dokument na papierze firmowym „PONAR-DEFUM” potwierdzający przekazanie Dokumentacji Techniczno-Ruchowej wiertarko-frezarki WFM-100N (04.12.1985).
Więcej
Opis Dąbrowy z 1885

Fragment opracowania poświęconego trasie kolejowej określanej często jako „droga żelazna Iwangrodzko-Dąbrowska”

Strzemieszyce
Stacyja drogi żel. Warszawsko-Wiedeńskiej odległa od Warszawy 286 wiorst, od Iwangrodu 273 wiorst. Stanęła tu w ostatnich czasach fabryka świec parafinowych.

Dąbrowa
Stacyja drogi żelaznej Warsz.-Wiedeń. i Iwangr.-Dąbrowskiej odległa od Warszawy 281 wiorst, od Iwangrodu 279, liczy 11.230 mieszkańców, pomiędzy którymi 10.203 katolików, 843 żydów i 124 ewangelików. Wyniesiona na 112 sążni nad poziom morza, w dolinie rzeki Czarnej Przemszy, posiada kościół ze składek ludności górniczej wzniesiony. Zarząd górniczy „Okręgu Zachodniego.”

W znaczeniu administracyjnem Dąbrowa Górnicza jest jedną z osad wchodzących w skład wielkiej gminy „górniczej“, składającej się z osad i kolonij fabrycznych Reden, Sielce, Zagórze, Niwka, Huta Bankowa, Dąbrowa i kol. Ksawery.

Historyja przemysłu tutejszego bierze początek w 1796 r., kiedy hr. Reden, jenerał pruski, pierwsze ziarna przemysłowości tu zaszczepił. Za czasów pruskich mianowany dyrektorem otworzył pierwszą kopalnię węgla ,,Reden“ z dwoma machinami parowemi. Wkrótce fizognomija Dąbrowy zmieniła się do niepoznania, lasy znikły, a przy wsi Dąbrowie powstawały nowe kolonije z robotnikami ze Szlązka sprowadzonymi. W latach 1816—1823 powstały 4 huty cynkowe pod nazwą „Konstantyn” i z kopalń olkuskich zaczęto sprowadzać galman. Huty cynkowe produkowały wyłącznie na wywóz do Prus i wpłynęły na rozwój kopalni węgla. W roku 1864 kopalnia „Reden” skutkiem pożaru została zalaną, i odtąd huty cynkowe „Konstantyn” stoją bezczynnie; natomiast w latach 1835-1842 powstała nowa kopalnia z szybem pochyłym „Ksawery, założona przez ks. Ksawerego Łubeckiego.

Od roku 1859 t. j. od chwili odbudowania kopalni po pożarze w 1846 r.. produkcyja jej stale wzrasta. Obok kopalni „Ksawery” stanęło 50 pieców, częścią płomiennych, częścią gazowych systemu Dudaka i Simens’aa dla wytapiania cynku. Galman do tych pieców dowożą włościanie z kopalń olkuskich: Anna. Jerzy, Józef, Bukowska i Olkuszewska. Huty cynkowe przy pełnym biegu pieców produkowały do 40.000 centnarów cynku czystego; obecnie przy 25 piecach, wytapiają 150 – 180.000 pudów. Cynk w taflach idzie do Cesarstwa i Prus w ilości 30.000 pudów rocznie, część zaś tafli walcownia w Sławkowie przerabia na blachę.

W roku 1846 b. naczelnik kopalń Józef Cieszkowski założył trzecią kopalniję węgla. Produkcyja jej zasilała fabryki żelaza w Hucie i cynkowe zakłady pod Będzinem. W 1873 r. kopalnia „Cieszkowski” została wewnątrz przez pożar zniszczona.

Przy hutach w Dąbrowie znajduje się magazyn do formowania wielkich mufli z gliny ogniotrwałej, dostarczanej z gruntów włościańskich we wsiach: Mierzęcice, Nowa Wieś i Sadowice.

Z rozwojem kopalnictwa Dąbrowa zyskiwała i inne zakłady. W 1839 powstały fabryki hutnictwa żelaznego: (5 wielkich pieców i gisernia, 10 pieców pudlowych, walcownie z piecami szwejsowemi, 2 młoty parowe, refejneris czyli zakład do oczyszczania surowcu i warsztaty mechaniczne.

Po roku 1858 otwarto nowe kopalnie węgla „Schuman” i „Hieronim”, w 1875 „Łabęcki”. W 1866 skarb przeznaczył 200,000 rs. na rozwinięcie kopalni. Zakłady Huty bankowej i huty cynkowe pod Będzinem połączono relsami z szybami.

W r. 1 1877 skarb państwa sprzedał za sumę 1,300.000 rs kopalnie „Ksawery” z szybem „Koszelew”, „Cieszkowski” z szybem „Aleksander”, „Łabęcki”, „Nowo-Łabęcki”, „Hieronim” oraz zakłady hutnicze, pp. Plemiannikowowi i Risenkampfowi. Obecnie kopalnie te wzięło w dzierżawę towarzystwo akcyjne francuzko-włoskie. Nowi gospodarze utworzyli nowy szyb „Paryż” a zamknęli szyb „Koszelew”, wybudowali kolej powietrzną pomiędzy szybami, a szerokotorową na potrzeby kopalni, zaprowadzili wszędzie nowe maszyny, zbudowali centralny magazyn, wznieśli kilka okazałych gmachów i urządzili park w środku Dąbrowy.

Obecnie do rządu należą tylko dwie nieczynne kopalnie „Reden” i „Konstanty” oraz huty pod Będzinem. Agituje się projekt przewiezienia hut z pod Będzina i ustawienia ich pod „Konstantynem”, oraz rozwinięcia kopalni „Reden”.

Dąbrowa posiada: 2 walcownie żelaza, fabrykę szyn, 3 zakłady cynkowe, 2 fabryki maszyn i kotłów, fabrykę szrótu, 5 giserni, fabrykę kafli, 2 browary, młyn amerykański, przędzalnię, papiernię, fabrykę lin, 2 wapienniki, ogółem produkujące rocznie na 3.897.872 rs., przy obsłudze 4387 robotników.

Nadto produkcyja 5 kopalni węgla wynosi 2.549,687 rs. rocznie i zatrudnia 4734 robotników. W 1883 r. wydobyto 100 milijonów pudów węgla.

Opracowanie pobrane z zasobów rcin.org.pl.

Więcej
Stacja Poczty Konnej

Zabytkowy budynek Staci Poczty Konnej z połowy XIX wieku przy obecnej ulicy Legionów Polskich, wyburzony w latach 70-tych. Stał mniej więcej naprzeciwko zakładów Kleina, dzisiejszego Kauflanda.

Materiał pochodzi ze zbiorów Muzeum Miejskiego „Sztygarka”.
Więcej
Apel w obronie Hendrixa

Wydarzenie, które było nietuzinkowe i ważne obywatelsko. Dzięki jednemu z portali społecznościowych trafił do mnie apel z 1991 roku (prośba do właściciela o kontakt).
Więcej
Wojskowi na 3-go Maja

Kolekcja Rafała Piętki jest niezwykła! Tym razem zaskakuje zdjęciem wojskowych przed późniejszym półsanatorium czyli 3-go Maja 33. Mundury austro-węgierskie?

Podziękowania dla Rafała Piętki za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
O licytacji ruchomości

Expres Zagłębia nr 76 z 17.03.1936
Obwieszczenie
O licytacji ruchomości.

Komornik Sądu Grodzkiego w Dąbrowie Górniczej, rewiru II-go Jan Duda mający kancelarję w Dąbrowie Górniczej, ul. Sienkiewicza Nr. 11 na podstawie art. 602 k.p.c. podaje do publicznej wiadomości, że dnia 27 marca 1936 r. o godz. 12-ej w Dąbrowie Górniczej, ul. Królowej Jadwigi Nr. 28 odbędzie się 1-sza licytacja ruchomości, należących do Romana Żelawskiego i jego żony Stanisławy, składających się z radja, szafy, stołu, maszyny do szycia i innych ruchomości, oszacowanych na łączną sumę zł. 565.
Ruchomości można oglądać w dniu licytacji w miejscu i czasie wyżej oznaczonym.
Komornik (-) Jan Duda.
Więcej
Dwa strzały przy brzęku szyb

Expres Zagłębia nr 76 z 17.03.1936
„Dwa strzały przy brzęku szyb. Krwawa awantura przy ul. Szopen”

W ub. niedzielę w Dąbrowie na ulicy Szopena miała miejsce krwawa awantura. Z mieszkania Juljana Cajęckiego, zamieszkałego przy ul. Szopena, wyszli w awanturniczych nastrojach trzej robotnicy 29-letni Władysław Kieres, 22-letni Ireneusz Samborski i 29-letni Edward Rosiński, wszyscy zamieszkali w Dąbrowie również przy ulicy Szopena.
Awanturnicy poczęli wybijać kamieniami szyby w mieszkaniu właściciela domu Piotra Ziarneckiego. W tym właśnie momencie nadszedł Ziarnecki, który widząc osobników wybijających szyby wydobył z kieszeni rewolwer i dwukrotnie wystrzelił do awanturujących się robotników.

Kieras ranny został w lewą rękę i pierś a Samborski w lewą rękę. Rannych przewieziono do szpitala, gdzie ich opatrzona. Samborski po opatrunku wrócił do domu, a Kierasa pozostawiona na kuracji w szpitalu. Ziarnecki został zatrzymany, a policja prowadzi dalsze dochodzenie.
Więcej
Historia powstania cmentarza żydowskiego

„Jak gmina Dąbrowa założyła własny cmentarz żydowski”

Opowiedziane przez:
Kalman Barkai
(pps 108-109)

Miasto Dąbrowa nie miało własnego cmentarza przez wiele lat, aż do 1929 r. Wszystkich zmarłych grzebano w Będzinie a później w Czeladzi. Trwało to do pewnego dnia, kiedy to po niefortunnym zdarzeniu, gmina żydowska w Dąbrowie postanowiła założyć własny cmentarz.

A było to tak: Żyd z Dąbrowy o nazwisku Awromele Behrman (sp.), miał córkę Fejgyl, której brakowało posagu. Rebbe Awromele był bardzo zaniepokojony i szukał wielu sposobów na znalezienie pana młodego swojej córce. Zaczął wiele aktywności z tym związanych i po wielkim wysiłku udało mu się sprowadzić młodego mężczyznę z Będzina, który zgodził się wziąć jego córkę za żonę. Rebbe Awromele był zachwycony, a para pobrała się w odpowiednim czasie. Losy potoczyły się jednak niekorzystnie. W Dąbrowie wybuchła epidemia tyfusu, a przewrotne szczęście sprawiło, że choroba dotknęła pana młodego, który wkrótce zmarł. Tak zaczął się problem pochówku. Ponieważ Dąbrowa nie miała cmentarza, Chewra Kadisza (charytatywne stowarzyszenie żydowskie – bractwo pogrzebowe, działające we wszystkich gminach żydowskich. Sprawowało wraz z rabinem nadzór nad cmentarzem. ) był zobowiązany do zakupu działki w Będzinie. Nie było jednak na to pieniędzy. Co więcej, był to piątek a prawo żydowskie zakazało trzymania ciała przed pochowaniem. Co robić? Przedstawiciel Chewry Kadiszy zasugerował wysłanie zwłok bezpośrednio na cmentarz w Czeladzi, gdzie obowiązywała zasada „braku powrotu z tego cmentarza”. Jednak będziński Chewra Kadisza chciał pokazać dąbrowskiemu Chewra Kadisza, że nie dopuści do bezprawia i że nie będzie pochówku bez zakupu działki. Odesłał zatem zwłoki do domu. Spowodowało to niepokoje w mieście. Ludzie interweniowali, a jeden z nich, Manes Lewkowicz wziął wózek z ciałem, składając go na dziedzińcu szefa gminy żydowskiej. Incydent został zgłoszony na policję. Ponieważ był to okres zarazy, to policja wydała nakaz społeczności żydowskiej na rozwiązanie problemu a zwłoki zwrócono do kostnicy w szpitalu miejskim. Finalnie do niedzieli ciało pochowano w Będzinie. Pismo przeciwko Wspólnocie zostało rozstrzygnięte, a sprawa została wycofana przed wniesieniem sprawy do sądu.

Po rozwiązaniu tego niepokojącego problemu szefowie gminy starali się założyć cmentarz żydowski. Zwołali nadzwyczajne spotkanie i zaprosili wybitnych obywateli, członków partii i rabina na jej czele. Postanowili natychmiast rozwiązać problem. Żydowski działacz publiczny kupił działkę w Starej Dzielnicy w Dąbrowie od Gojów pod pretekstem, że chce zbudować cegielnię. Gdyby nie ten podstęp, nie-Żyd nigdy by jej nie sprzedał. Aby nie dopuścić do tego, żeby poprzedni właściciel chciał anulować umowę i zachować ziemię, została ona ponownie sprzedana i ponownie odsprzedana wreszcie czwartemu nabywcy, po czym wokół nieruchomości wzniesiono ogrodzenie. Gdy ziemia zaczęła być wykorzystywana jako cmentarz, nie-Żydzi wykrzykiwali skargi do pierwotnego sprzedawcy, który z kolei powiedział, że sprzedał ją pod warunkiem, że będzie to miejsce fabryki cegieł, i wezwał do sądowego ścigania Żydowski nabywca. Było to bezskuteczne, ponieważ prawo stanowiło, że jeśli działka należała teraz do czwartego właściciela, pierwotny właściciel nie miał dalszych roszczeń prawnych. Tak zakończył się problem cmentarza żydowskiego w Dąbrowie.
Więcej
Turbodynamo

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1585 opisana jako „Turbodynamo, größte Maschine des Reviers. Dabrowa”. Zdjęcie datowane na 1914-15.

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Z wnętrza kopalni

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1582 opisana jako „Parisgrube, Tagbau”. toryZdjęcie datowane na 1914-15.

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Parisgrube czyli kop. Paryż

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1590 opisana jako „Parisgrube, Kohlentagbau” (kop. Paryż, wydobycie węgla). Zdjęcie datowane na 1914-15.

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Parisgrube - Tagbau

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1581 opisana jako „Parisgrube, Tagbau” (kop. Paryż, kopalnia odkrywkowa). Zdjęcie datowane na 1914-15.

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Parisgrube

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1578 opisana jako „Parisgrube, Kohlentagbau” (kop. Paryż, wydobycie węgla). Zdjęcie datowane na 1914-15.

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Parisgrube - Kohlentagbau

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1577 opisana jako „Parisgrube, Kohlentagbau” (kop. Paryż, wydobycie węgla).

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Dabrowa mit Kirche und Redengrube

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1589 opisana jako „Dabrowa mit Kirche und Redengrube” (Dąbrowa z kościołem i kopalnią Reden). Jeśli zarys bazyliki jest po lewej stronie a kopalnia po prawej to zdjęcie zostało wykonane od strony Będzina? Leszek Maszczyk sugeruje, że może z wieży kościoła pw. św. Barbary. Po prawej stronie nietypowe ogrodzenie (pomijając potężny mur w środkowej części zdjęcia) – wysokie na kilka metrów. Wykonane z siatki? Ogrodzenie jakiegoś boiska?

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Panorama miasta z 1915

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1580 opisana jako „Ansicht” (widok). Wykonano ją w 1915 roku z dachu jakiegoś budynku lub może z wieży kościoła pw. św. Barbary? Ulica biegnąca w dół to 3go Maja a narożna kamienica to dziś skrzyżowanie z Dąbrowskiego (3go Maja 32). W tle można zauważyć wielkie piece, wieżę ciśnień oraz zabudowania Huty Bankowej.

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Procesja Bożego Ciała

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1587 opisana jako „Fronleichnahmsfeier” (Boże Ciało). Wykonano ją w 1915 roku przy wejściu na teren bazyliki NMP Anielskiej w centrum. Czyżby w tle było widać późniejszy kościół pw. św. Barbary?

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Procesja przy bazylice

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1586 opisana jako „Fronleichnahmsfeier” (Boże Ciało). Wykonano ją w 1915 roku przy murze bazyliki NMP Anielskiej w centrum.

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Fronleichnahmsfeier

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1576 opisana jako „Fronleichnahmsfeier” (Boże Ciało). Wykonano ją w 1915 roku. Mur z boku to najprawdopodobniej ten przy ulicy Pearla.

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Na przyjęciu urodzinowym

Fotografia z austriackiego archiwum o sygnaturze AT-OeStA/KA BS I WK Fronten Polen, 1574 opisana jako „Nach der Geburtstagsfeier” (na przyjęciu urodzinowym). Na chwilę obecną nie znane są żadne dodatkowe informacje ani o osobach, ani o miejscu wykonania tego zdjęcia z okresu 1914-1915.

Fotografia (public domain) pobrana z zasobów online Österreichisches Staatsarchiv w Wiedniu.
Więcej
Rewers zdjęcia dąbrowskiego kirkutu

Rewers jedynego w 100% potwierdzonego zdjęcia żydowskiego cmentarza przy dzisiejszej ulicy Ludowej (Mydlice). Po kilku miesiącach starań, przez Ottawę po Cleveland – finalnie, dzięki p. Weibust na łamy Dawnej Dąbrowy trafiła ta właśnie fotografia.

Więcej
Wojskowy u Gwiazdy

Zdjęcie portretowe wykonane w atelier Gwiazdy. Ktoś poznaje szczegóły dotyczące munduru? W prawym, dolnym rogu widoczny suchy stempel dąbrowskiego fotografa.

Podziękowania dla p. Grażyny Rosady za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Na parkowej ławce

Lata 1950-55: na fotografii dziadkowie p. Marty na jednej z licznych parkowych ławek na Zielonej.

Podziękowania dla p. Marty Rychlik za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Z piaskową kobietą

Lata 1950-55: na fotografii dziadek p. Marty w parku Zielona, obok jednej z rzeźb Stanisława Sikory.

Podziękowania dla p. Marty Rychlik za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Na kole wokół kręgu

Lata 1950-55: na fotografii dziadek p. Marty w parku Zielona.

Podziękowania dla p. Marty Rychlik za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Przy Skibińskiego 6

Ulica Skibińskiego/ Wyszyńskiego – blok nr 6, rok 1978 lub 1979.

Podziękowania dla p. Marty Rychlik za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Przy parkowym tunelu

Schody tuż przy tunelu, łączącym dwie części parku Hallera. W tle reklama Huty Katowice oraz jeszcze istniejące zabudowania wzdłuż ulicy Królowej Jadwigi.

Podziękowania dla p. Marty Rychlik za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Scena w parku

To pierwsze, tym bardziej cenne, zdjęcie sceny, która była stałym punktem w parku Hallera. Fotografia datowana na lata 1978-79.

Podziękowania dla p. Marty Rychlik za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Przy kortach tenisowych

Za ogrodzeniem korty tenisowe, które ulokowane były kiedyś w parku Hallera. Fotografia datowana na lata 1978-79.

Podziękowania dla p. Marty Rychlik za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej