Jeden z najbardziej znanych projektów z  Huty Szkła Gospodarczego Ząbkowice. „Kaszmir”, swoją nazwą kojarzący się z orientalnym powiewem wschodniej kultury…
Wzór o nazwie „Kaszmir” składa się z dość luźno ułożonych „łodyg” z perełek, na których końcach znajdują się serca, kropy lub kwiatki . W rzeczywistości jest to odświeżony przedwojenny wzór, który możemy znaleźć w starych kataloach. Numery katalogowe przedmiotów z tym wzorem – miseczka 1044/I, sosjerka 1044/II, misa z uchem 1041, talerze od 1040/I do 1040/V (6 rozmiarów, dwa wzory), patery 1042/I do 1042/I (dwa rozmiary, dwa wzory), bomboniera 1042/IIK, cukiernica 1047.

Wzór „Kaszmir” umieszczono na szeregu naczyń, tworząc kompletny zestaw kolekcji – w sumie jak dotąd znamy około 27 wzorów w różnych wersjach kolorystycznych. W tym stylu możemy napotkać na patery, pucharki, misy, owocarki, wazony, cukiernice, świeczniki,mleczniki, klosze,maselnice,bomboniery i tace produkowane w technologii szkła prasowanego. Jak dotąd natrafiłem na wersję bezbarwną, błękitną,różową(łososiową), hialitową oraz szafirową, możliwe że jest ich więcej. Znane są również kolorowe wersje kaszmirów, produkowane prawdopodobnie za czasów Crystallite. W tej wersji serca-listki są czerwone, a kwiatki niebieskie. Sam kształt naczyń, na których był umieszczony „Kaszmir” był wielokrotnie powtarzany dla innych projektów. Dość często „Kaszmir” nie jest doceniany jako dzieło wielkiego projektanta, lecz ostatnimi czasy zaczyna wzbudzać coraz większe zainteresowanie kolekcjonerów.

W rzeczywistości może istnieć więcej wzorów naczyń z „Kaszmirem” niż te podane poniżej. Mogą również różnić się wymiarami.

Wazony – znane jest co najmniej 5 wzorów wazonów. Dwa pierwsze posiadają bezbarwną stopę, wysmukły, cylindryczny brzusiec, w całości ozdobiony wzorem oraz okrągły wlew. Między sobą różnią się wielkością. Kolejne wazony, trzeci oraz zwarty  są nieco bardziej pękate, ale o podobnej konstrukcji. Bezbarwna stopa z wyraźnie zaznaczonym nad nią nodusem ze szklanymi kołami oraz wysmukły, cylindryczny brzusiec. Między sobą różnią się wielkością. Wazon piąty różni się znacząco od pozostałych. Nie posiada stopy, tylko ścięty spód. Wysmukły, rozszerzający się ku górze w całości pokryty wzorem. Znane są kolory bezbarwny, turkusowy, hialitowy, łososiowy.

Wymiary rzeczywiste produktów z czasów PRL:
Nr 2 Średnica :7,8 cm  Wysokość : 21,7 cm, .
Nr 5 Średnica  14,6 cm, Wysokość  28 cm, Średnica dolna 8,3 cm.

Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym :
Nr 1: 44-412/42 Średnica 7,0 cm ; Wysokość 17,5 cm
Nr 2: 44-412/12 Średnica 8,4 cm ; Wysokość 21,6 cm
Nr 3: 44-412/62 Średnica 10,8 cm ; Wysokość 20,5 cm
Nr 4: 44-412/32 Średnica 17,0 cm ; Wysokość 26,0 cm
Nr 5: 44-412/2 Średnica 15,0 cm ; Wysokość 27,4 cm

Kielichy – stopa bezbarwna, trzon posiada nodus z symetrycznie ułożonymi kropami. Czasza w całości ozdobiona wzorem, rant prosty. Istnieje co najmniej sześć wzorów kielicha, różniących się nieznacznie wysokością trzonka, rantem (pofalowany lub prosty) i rozmiarem czaszy. Pięć wariacji tych kielichów było również produkowanych w czasach Crystallite. Znane kolory to hialitowy, bezbarwny i łososiowy.

Wymiary rzeczywiste produktów z czasów PRL:
Nr 4: Średnica 12,5 cm, Wysokość 12,5 cm Średnica podstawy 7,5 cm Fot nr 1 Fot nr 2
Nr 5:Średnica 10,6 cm, Wysokość 9,6 cm

Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym:
Nr 1: 27-412/16 Średnica 13,2 cm ; Wysokość 14,4 cm
Nr 2: 27-412/14 Średnica 13,6 cm ; Wysokość 13,2 cm
Nr 3: 27-412/1 Średnica 10,0 cm ; Wysokość 15,0 cm
Nr 4: 27-412/1 Średnica 12,7 cm ; Wysokość 12,7 cm Fot nr 1 Fot nr 2
Nr 5: 27-412/4 Średnica 10,7 cm ; Wysokość 9,7 cm
UWAGA! – to nie błąd, dwa puchary mają w katalogu identyczny numer.

Świecznik – znane są trzy  kształty świecznika. Pierwszy świecznik to obcięta na 2/3 wysokości szklana kula w całości ozdobiona wzorem. Drugi typ powstał na  wzór kaganka .Składa się talerzyka z uchem, do którego przytwierdzony jest właściwy świecznik. Ostatni, trzeci i czwarty w ilości dwóch wariantów to cylindryczny przedmiot ze zwężeniem na środku, zakończony u góry i na dole rozszerzającymi się podstawami. Warianty różnią się między sobą jedynie rozmiarami. Znane są w kolorach bezbarwny i łososiowy.

Wymiary rzeczywiste produktów z czasów PRL:
Średnica 14 cm, Wysokość 9 cm

Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym:
Nr 1: 45-412/23 Średnica 11,0 cm ; Wysokość 8,0 cm
Nr 2: 45-412/1 Średnica 14,0 cm ; Wysokość 9,0 cm
Nr 3: 45-412/4 Średnica 9,0 cm ; Wysokość 17,0 cm
Nr 4: 45-412/3 Średnica 8,0 cm ; Wysokość 11,5 cm

Mlecznik – stopa, trzonek i ucho  bezbarwne, czasza zdobiona w całości deseniem. Znany jest w kolorze bezbarwnym. Przedmiot nie był sprzedawany w czasach Crystallite. Foto nr 1

Taca – prostokątna, lustro w całości ozdobione deseniem. Boki tacy kanelowane, rant delikatnie pofalowany. Znana jest w kolorze bezbarwnym.

Wymiary rzeczywiste produktów z czasów PRL:
Długość 29,7 cm, Szerokość 15,0 cm, Wysokość 2,3 cm

Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym:
Nr 1: 18-412/2 Długość 30,0 cm, Szerokość 15,0 cm, Wysokość 3,0 cm

Klosz z talerzem– lustro talerza pokryte jest wzorem „Kaszmiru”, wokół znajduje się bezbarwny kołnierz. Rant pofalowany. Klosz jest w całości ozdobiony wzorem.  Znany jest w kolorze bezbarwnym.

Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym:
Nr 1: 26,18-412/1 Średnica 27,5 cm ; Wysokość 17,0 cm

Patery –    lustro patery w całości pokryte wzorem. Stopa oraz trzonek bezbarwne. Znana jest patera w kolorze bezbarwnym.

Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym:
Nr 1: 17-412/11 Średnica 33,0 ; Wysokość 11,0 cm

Owocarki – były wytwarzane w dwóch wariantach różniących się nieznacznie średnicą oraz wysokością. Pierwszy wariant posiada bezbarwną stopę, trzonek z nodusem oraz misę w całości pokrytą wzorem. Drugi wariant nie posiada trzonka – zaraz za nodusem jest przytwierdzona misa.

Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym:
Nr 1: 17-412/1 Średnica 23,0 cm ; Wysokość 21,0 cm
Nr 2: 17-412/2 Średnica 24,0 cm ; Wysokość 18,0 cm

Misy – były produkowane w dwóch wersjach różniących się nieznacznie rozmiarami oraz rantem – prostym lub pofalowanym. Obydwa warianty posiadają powierzchnię w całości pokrytą wzorem, przy czym rant pofalowany jest bezbarwny.

Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym:
Nr 1: 16-412/4 Średnica 26,0 cm ; Wysokość 13,5 cm
Nr 2: 16-412/44 Średnica 28,0 cm ; Wysokość 12,0 cm

Salaterki – znany jest mi jedynie jeden wariant salaterki, w kształcie zwykłej miski w całości pokrytej wzorem. Znana jest salaterka w kolorze bezbarwnym.

Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym:
Nr 1: 16-412/2 Średnica 12,0 cm ; Wysokość 6,5 cm

Bomboniera –znane są dwa wzory bomboniery. Pierwszy składa się z dwóch części. Obydwie są w całości zdobione wzorem „Kaszmiru”. Uchwyt do górnej pokrywki w kształcie kanelowanej półkuli. Drugi wzór powstał z połączenia pokrywki z pierwszej bomboniery z kielichem nr 4. Znane są bomboniery w kolorze bezbarwnym i białym.

Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym:
Nr 1: 42-412/1 Średnica 11,0 cm ; Wysokość 16,0 cm
Nr 2: 22-412/3 Średnica 12,7 cm ; Wysokość 22,0 cm

Maselnice – prawdopodobnie istniała jedynie jedna wersja maselnicy, która w zależności od roku produkcji mogła się różnić wymiarami. Składa się z sześciokątnego talerzyka z kołnierzem, gdzie dno jest w całości zdobione wzorem a kołnierz bezbarwny. Pokrywka do maselnicy pochodzi z bombonier. Znane są maselnice bezbarwne oraz łososiowe.

Wymiary rzeczywiste:
Średnica 13,9 cm ; Wysokość 11,5 cm
Wymiary katalogowe z Cristallite Design wraz z numerem katalogowym:
Nr 1: 23-412/2 Średnica 16,0 cm ; Wysokość 10,0 cm