W latach PRL-u dla osób w całym kraju powstały setki zakładów pracy dla osób niepełnosprawnych pod nazwą „Spółdzielni Inwalidów”. Jeden z takich zakładów ulokował się również w naszym mieście.

Nosił on nazwę „Delam” i został założony w dniu 15 marca 1975 roku. Powstał poprzez połączenie Spółdzielni M. Fornalskiej i Spółdzielni Inwalidów „Rencista”. Zakłady produkowały szereg przedmiotów w czterech filiach takich jak: urządzenia oświetleniowe – żarówki, lampki choinkowe, żyrandole,kinkiety . W swojej ofercie mieli również ręczne odkurzacze,firany, pościel  czy np. filtry olejowe do samochodów. Zatrudnienie zakładu wynosiło w okolicach 300-400 osób. Większość pracowników pracowała na halach, jednak gdy ktoś miał problemy z dotarciem mógł również składać elementy w domu.  Główna siedziba mieściła się pod adresem Graniczna 12, na przeciwko obecnego Urzędu Miejskiego. Jednym z ostatnich prezesów spółdzielni był Jędrzej Kralewski.

Filia na Granicznej
Oddział na ulicy Granicznej, pod adresem 12, specjalizował się w produkcji urządzeń elektrycznych, głównie oświetleniowych. Produkcja odbywała się na dwóch halach – jedna do przedmiotów elektrycznych, druga dla metalowych. Tam powstawały słynne w całej Polsce lampki choinkowe.  Były produkowane w trzech wariantach:

1. Malowane, różnokolorowe żarówki w krótkich uchwytach
2. Malowane, różnokolorowe żarówki w długich uchwytach imitujących świeczki
3. Male kolorowe żarówki w bezbarwnych gwiazdkach.

Filia na Łańcuckiego

Oddział działał pod adresem Łańcuckiego 10. Na początku w latach 70-tych produkował filtry do aut. Filtry produkowane w DELAM-ie były używane w Starach, Żukach, Wołgach, Warszawach. Wykonywano je metodą „chałupniczą”. Delam dostarczał pracownikowi belę materiału, pucwoli. Pracownik ciął to na małe kawałki i upychał w środku metalowej obudowy.
Później w latach 80-tych zarzucono ich produkcję na rzecz firan i pościeli. Szwalnia znajdowała się na piętrze biurowca, a dół zajmowały biura magazynierów, narzędziownia i wypożyczalnia sprzętu sportowego dla pracowników. Obecnie w budynkach znajdują się biura.

Filia na Nowocmentarnej
Oddział na Nowocmentarnej działał pod adresem 5. Filia ta zajmowała się magazynowaniem surowców potrzebnych do produkcji elementów elektrycznych  jak i gotowych wyrobów. Tu były one pakowane i wysyłane wgłąb kraju. Obecnie w budynkach znajduje się skup złomu i warsztat.

Filia na  Majakowskiego
Oddział na ulicy Majakowskiego mieścił się pod numerem 7. Zajmował się magazynowaniem elementów metalowych. Mieściła się tam również baza transportu spółdzielni. Obecnie w zabudowaniach działa warsztat i sklepy.

Dziś zakład już nie istnieje, tak jak  większość spółdzielni w kraju. Zakład przegrał z zalewem tanich produktów z Chin. W jego zabudowaniach znajdują się firmy i biura.  Zakład przeszedł w stan upadłości w 2005 roku.

Lokalizacja (główna siedziba)

Mapy historyczne (główna siedziba)

Dziękuje za informacje odnośnie zakładu panu Zbigniewowi Antasowi, Robertowi Winklerowi, Bożenie Lachor.

Krzysztof Kulik