Przed wojną Dąbrowę Górniczą zamieszkiwała spora społeczność żydowska. Oczywiście nie możemy równać się z Będzinem, ale około 20% mieszkańców miasta była wyznania żydowskiego. Dlatego u nas również musiało powstać getto.

Getto w Dąbrowie zaczęto tworzyć od listopada 1940 roku. Objęło swoim zasięgiem kamienice na ulicach Chopina, Polnej, Barlickiego oraz części Okrzei  i Łukasińskiego. Nie było to getto zamknięte gdyż żydzi byli wykorzystywani do pracy w różnych zakładach. Wyjście poza granice getta było oczywiście kontrolowane. Zatrudnienie dawała filia zakładu krawieckiego Rosnera, warsztat Brauna i zakład szewski braci Kalisz.  Ci którzy zatrudnienia nie znaleźli byli wywożeni do robót w głąb Niemiec, a później do Oświęcimia. W marcu 1941 roku liczebność Żydów w gettcie wynosiła około 8888 osób. Później w wyniku przesiedlenia Żydów z Oświęcimia liczba ta wzrosła do 9234 osób. 19 kwietnia 1941 roku przesiedlono 162 osoby z Zagórza, wiosną 1942 roku 130 osób z Gołonoga i 18 maja 1942 340 Żydów z Ząbkowic. Tym samym nasze getto stało się miejscem przejściowym dla okolicznych Żydów przed wywózką do obozów koncentracyjnych.

Pierwszy większy transport z dąbrowskiego getta do Auschwitz w ilości 630 osób miał miejsce 12 maja 1942 roku. Dąbrowianie pojechali wraz z innymi żydami z Zagłębia. Na początku sierpnia tego samego roku naziści przeprowadzili akcję stemplowania dowodów osobistych ludności żydowskiej, aby ocenić ilość osób zdolnych do pracy. Wykorzystując okazję zgromadzenia się całej społeczności w jednym miejscu wywieźli około 1,5 tysiąca kolejnych osób do komór gazowych. Zapewne w większości były to osoby niezdolne do pracy. Pozostali w gettcie żydzi zostali przesunięci do zakładów prowadzących produkcję zbrojeniową.
Zamknięcie getta nastąpiło na początku 1943 roku, obejmując granicami ulice Miejską, Chopina, Polną oraz częściowo Okrzei i Łukasińskiego. Teren został otoczony wysokim płotem z drutem kolczastym. 26 czerwca 1943 roku została podjęta akcja likwidacji. Wszyscy dąbrowscy żydzi zostali przeniesieni do getta na Środuli  i w ilości 5,5 tysiąca wraz z Żydami z getta w Strzemieszycach w ilości 2 tysięcy przewiezieni jesienią do Auschwitz.

Znane jest kilka pocztówek które wymieniają również getto na ulicy Łabędzkiej. Teren był otoczony z trzech stron torami, więc możliwe że również i tam zostało utworzone. Brak niestety na obecną chwilę relacji potwierdzających ten fakt.

Mapy historyczne(orientacyjne granice getta)

Krzysztof Kulik

Źródła: Wirtualny szetl