Dawna Dąbrowa

Ostatnio dodane

135 / 253« Pierwsza ‹ Poprzednia 133 134135136 137 Następna ›Ostatnia »

Zmarł 13 tewet... w wieku 73 lat

Fragment tablicy odnaleziony 09.09.2016 przez Nowych Eksploratorów na cmentarzu żydowskim przy ulicy Ludowej:

1. …
2. …wil Ber…
3. Zmarł 13 tewet…
4. w wieku 73 lat.

Tłumaczenia z języka hebrajskiego podjął się Sławomir Pastuszka – dziękuję za jego pracę!
Więcej
Policja Miejska

Piękne tzw. tablo wykonane przez Romana Radzikowskiego, z dąbrowskimi policjantami:

K. Rudzki
St. Szeliga
J. Millak
Cz. Lipski
J. Skibiński
F. Sobański (jedyny bez munduru)
W. Reych
St. Strakiewicz
St. Mienkina

Podziękowania dla Muzeum Miejskiego „Sztygarka” za udostępnienie zasobów.
Więcej
Pieczątka Żelichowskiego

Pieczątka z portretu mężczyzny:

Zakład Fotograficzny
J. Żelichowski
Dąbrowa Górn. ul. Kościuszki 18
(w podwórzu kina „Ars”)
Więcej
Portrety od Żelichowskiego

Dwa zdjęcia nieznanego mężczyzny wykonane pewnie w czasie tej samej sesji u Żelichowskiego. Z tyłu ciekawa pieczątka:

Zakład Fotograficzny
J. Żelichowski
Dąbrowa Górn. ul. Kościuszki 18
(w podwórzu kina „Ars”)
Więcej
Auffang Holzhandlung - Graf Redenstrasse 2

Graf Redenstrasse to okupacyjna nazwa ul. Królowej Jadwigi. Pod numerem 2 (naprzeciwko poczty) był budynek nazywany 'współczesny’ od sklepu, który miał tam siedzibę.

A

5334

Dąbrowa Górny Śląsk [Dombrowa O/S], 16 czerwca 1944

W odniesieniu do Pana ogłoszenia w „Deutscher Holzanzeiger” [ „Niemiecki Kurier Drzewny”] nr 46 z 14 dnia bieżącego miesiąca prosimy o przedstawienie szczegółowej oferty na dostawę 2 wagonów dębiny do wyrobu wozów/ kół do wozów [dosłownie: kołodziejskiej] klasy 1b i 2a.

W oczekiwaniu na Pana odpowiedź pozostajemy z pozdrowieniem

Heil Hitler!

[pieczęć:] Spółka subsydiarna Zakładów dla uczestników wojny [Kriegsteilnehmerbetriebe] ds. handlu w okręgu Górny Śląsk [Gau Oberschlesien] Sp. z o.o. Dyrekcja okręgowa Sosnowiec [Sosnowitz] Zrzeszenie handlu drzewnego, Dombrowa, Graf Redenstrasse 2 [Dąbrowa, ulica Hrabiego Redena 2]

[podpis nieczytelny]

B

[po lewej:] Nadawca Spółka subsydiarna handlu drzewnego

Dąbrowa Górny Śląsk [Dombrowa O/S]

Miejsce zamieszkania, również urząd pocztowy do doręczeń / poczta główna

Graf Redenstr. 2.

[pieczęć:] Spółka subsydiarna Zakładów dla uczestników wojny [Kriegsteilnehmerbetriebe] ds. handlu w okręgu Górny Śląsk [Gau Oberschlesien] Sp. z o.o. Dyrekcja okręgowa Sosnowiec [Sosnowitz] Zrzeszenie handlu drzewnego, Dombrowa, Graf Redenstrasse 2 [Dąbrowa, ulica Hrabiego Redena 2]

Ulica, numer domu, część budynku, piętro lub numer skrytki pocztowej

[u dołu strony rymowane hasło propagandowe z rysunkiem szabrownika:] Łapcie złodziei węgla!

Popsujcie zabawę szabrownikom węgla

i oszczędzajcie z nami węgiel, prąd i gaz!

[po prawej:] Kartka pocztowa

[Obok znaczek z wizerunkiem Hitlera i napisem „Deutsches Reich” [Rzesza Niemiecka] oraz pieczęć:] Dombrowa Kreis Bendsburg Oberschlesien [Dąbrowa powiat będziński, Górny Śląsk] 16.06.44-18 e

5334

Deutscher Holz Anzeiger [Niemiecki Kurier Drzewny] Berlin N 4

Ulica, numer domu, część budynku, piętro lub numer skrytki pocztowej

Serdeczne podziękowania dla pani Małgorzaty Lehmann, lektora i tłumacza przysięgłego języka niemieckiego (niemieckiml@wp.pl ; +48 693 867 493 ) za przetłumaczenie dokumentu.

Podziękowania dla p. Adriana Dąbrowskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Mostek na Zielonej

Zdjęcie nie jest może do końca wyraźne ale nie mogłem oprzeć się jego urokowi. Widać, że park Zielona w sierpniu 1938 roku tętnił życiem…
Więcej
Korczaka 8

Takiego układu okien na klatkach i wejść już nie ma – zostały przebudowane. Zdjęcie z ok. 2013 roku przedstawia blok przy ul. Korczaka 8.

Podziękowania dla Mariusza Nowakowskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Spod głównej bramy

Wśród biegnących są również dzieci. Czyżby jakaś spartakiada? Ciekawe, co stało się z charakterystycznym napisam znad bramy – HUTA KATOWICE. KOMBINAT METALURGICZNY.

Podziękowania dla p. Maćka Gadaczka za zgodę na publikację.
Więcej
Tarcza uczniowska z SP21

Tarcza ze Szkoły Podstawowej nr 21 z Ząbkowic.

Podziękowania dla Pawła za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Młyn Sławomira

Piękne zdjęcie – sierpień, 1949 rok, rzeka w całej okazałości a w tle budynek młyna Sławomira (Okradzionów). Widać, że było to wtedy popularne miejsce wypoczynku – grupki osób odpoczywają w cieniu drzew po prawej stronie.

Podziękowania dla p. Wiktora Dębca za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Świadectwo Legitymacyjne

Niezwykle rzadki dokument – Świadectwo Legitymacyjne wydane przez Centralny Komitet Obywatelski Królestwa Polskiego w Jekaterynosławiu (Ukraina) dla p. Anieli Podkowy, która urodziła się w Dąbrowie Górniczej. Warto zwrócić uwagę na pole 'powiat’.

Obydwie strony z grafiki, w realnym dokumencie, są na różnych kartkach.

Podziękowania dla p. Macieja Stojaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Koperta z PKZ

Okolicznościowa kopera z pieczęcią:

Ogólnopolskie Spotkanie Kadry Przewodnickiej
Dąbrowa Górnicza
29.X.1977

Podziękowania dla p. Michała Borchmanna za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Zielony okrąglak

Kadr z dąbrowskim tzw. okrąglakiem, w parku Zielona.

Podziękowania dla niezwykłego fotografa, p. Józefa Makala, za udostępnienie swojego archiwum.
Więcej
Wojskowa mapa

Wybrane opisy z mapy: Kłoda, Legionowo, kop. węgl., fb. obr., elektr., odzież., ht., met., szpit.

Cała mapa dostępna tutaj – plik ~4,9MB.

Więcej
Choinka w Ognisku

Nota z „Kolejowego Przysposobienia Wojennego” nr 3 z 1935.

W udekorowanej świetlicy Ogniska odbyła się w dniu 13.1.1935 choinka dla dzieci członków K.P.W. i Rodziny Kolejowej. Pod odśpiewaniu kolend, zabawach, grach i popisach dziatwy wszystkie dzieci otrzymały paczki ze słodyczami, pozatem 5 najbiedniejszym wręczono swetry, buciki i t. p.
Więcej
W budynku kina ARS

Niecodzienne ujęcie – w latach dziewięćdziesiątych w budynku kina ARS był fast food. Na zdjęciu cennik baru MC DONAL.

Podziękowania dla p. Kamila Potockiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Targ na Placu Waszyngtona

Fotografia wykonana 16.07.1993 roku – dzięki niej można przypomnieć sobie, jak wyglądał Plac Waszyngtona, kiedy funkcjonowało tam targowisko.

Podziękowania dla p. Ewy Blachy za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Huta Katowice, Ząbkowice

Wybrane opisy z mapy: Huta Katowice, Tworzeń, Starosiedle, Ząbkowice, zakł. dolomit., Bielowizna, piek., Łosień, Kazdębie, koksownia, Krakówka, Okradzionów, Majorat, Wygiełzów, Czworaki, Sikorka, Smardz, Tucznawa, Bugaj, Chruszczobród, Trzebyczka, Str. Wieś, Przemiarki, Ciernie, Łęka, Wypaleniska, tucz. trzody, Zagórcze, Dąbrówka, Męczywoda, Pilecko, Bukowa Góra, Podbuczyny, Gródki, Trzebiesławice, Chruszczobród-Piaski, Pustkowie, Wiesiółka.

Cała mapa dostępna tutaj – plik ~4,5MB.

Więcej
Stanisław Kontkiewicz - senior

Jedna z bardziej zasłużonych osób dla Dąbrowy Górniczej. Człowiek o wielu zainteresowaniach i aktywnościach.

– członek zarządu Towarzystwa Pomocy dla Biednych Chrześcijan w Dąbrowie
– dożywotni wiceprezese Zarządu Towarzystwa Kopalni Węgla Flora
– prezes Stowarzyszenia Spożywczego „Nadzieja” w Dąbrowie Górniczej
– założyciel i przewodniczący Sekcji Górniczo-Hutniczej Towarzystwa Popierania Przemysłu i Handlu w Dąbrowie Górniczej
– twórca amatorskiego zespołu aktorskiego w Dąbrowie Górniczej
– dyrektor gołonoskiej kopalni „Flora”
– twórca i członek zespołu redakcyjnego Przeglądu Górniczo-Hutniczego wydawanego w Dąbrowie
– Prezes Dąbrowskiego Towarzystwa Muzycznego
– inżynier górniczy
– propagator języka polskiego w górnictwie (dominował niemiecki)
– współorganizator Sztygarki, członek dyrekcji i wykładowca mineralogii, petrografii, geologii i języka polskiego
– badacz geologii
– autor ponad 50 prac z zakresu geologii

Więcej
Rewers - Szkoła górnicza

Kolejna niezwykła pocztówka z kolekcji p. Przemysława Woźniaka – awers dostępny tutaj.
Na chwilę obecną to trzecia pocztówka z tej serii, wydanej na przełomie XIX i XX wieku. Kto podejmie się odczytania tekstu?

Podziękowania dla p. Przemysława Woźniaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Widok z Dąbrowy - Szkoła górnicza

Kolejna niezwykła pocztówka z kolekcji p. Przemysława Woźniaka – rewers dostępny tutaj.

Widok z Dąbrowy
Szkoła Górnicza

Na chwilę obecną to trzecia pocztówka z tej serii, wydanej na przełomie XIX i XX wieku. Kto podejmie się odczytania napisów?

Podziękowania dla p. Przemysława Woźniaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
99 lat historii

Artykuł z „Dębowego Pulsu Miasta” (11.2015), który z przyjemnością mogłem napisać i podzielić się kilkoma informacjami.

Sylwester Dominik – 99 lat historii Dąbrowy Górniczej – czy to dużo?

Czy ten relatywnie niedługi okres (dla porównania: kopalnia Reden powstała 219 lat temu, Huta Cynku „Konstanty” 200 a Huta Bankowa 181 lat temu) pozwolił nam na poznanie miasta? Czy wszystko już wiemy o naszym mieście? Przecież nie mamy kilkusetletniego rynku czy choćby starówki, nie prowadzimy prac archeologicznych na szeroką skalę, nie publikowaliśmy dziesiątek historycznych opracowań… Spotkałem się wielokrotnie z opiniami, że „u nas nie było nic, co byłoby interesujące”.
Już w 1929 roku Marian Kantor Mirski pisał na łamach „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”: „Zagłębie Dąbrowskie pod względem opisów zabytków przeszłości jest dziwnie zaniedbane. Zdawać by się mogło, że poza dymiącymi kominami kopalń, hut i przędzalni, nic tu nie ma godnego uwagi. A przecież tak nie jest”. Spróbuję na łamach najbliższych DPM przybliżyć Państwu kilka dąbrowskich historii, opartych na artykułach z minionych czasopism, mapach, opowieściach mieszkańców. Będzie mowa m.in. o torze motocyklowym, zaginionej bibliotece Sztygarki, poszukiwaniach synagogi, grobowcach, bohaterskich harcerzach, produkcji czołgów, zuchwałych kradzieżach, włoskich jeńcach, operze czy dąbrowskim akcencie twórcy nowojorskiej „statuy wolności”. Nie zabraknie też miejsca na zapomnianych patronów
Pamiętam moje zaskoczenie, kiedy pierwszy raz oglądałem niemiecką mapę miasta z 1940 roku – inny układ ulic (kilka zaplanowanych do budowy), stare kopalnie w centrum miasta, nie istniejące zakłady pracy. W końcu Park Zielona – system ścieżek, fontanna, tzw. Okrąglak (krąg taneczny), Czarna Przemsza przepływająca metry od basenu, stadion! Z analizy innej mapy wynika, że tor motocyklowy był najprawdopodobniej na jego obrzeżu. Na zdjęciu satelitarnym wyróżnia się jeszcze jego kształt – symulacja wskazuje obwód około 0,5 km. Budowa toru motocyklowego na Zielonej wymagała dużego wysiłku organizacyjnego – świetnie to widać na fotografii z 7 marca 1935 roku: mnóstwo ciężkiego sprzętu, karawana ciągnąca kolejne wagoniki. Czy na czas budowy mogła powstać tymczasowa linia kolejowa, po której dowożono kruszywo, łupki i pozostałe materiały budowlane?
Do tej pory można w tym miejscu parku napotkać na fragmenty usypane z łupek ilastych. Póki co nie znalazłem potwierdzenia, że tor został kiedykolwiek ukończony i czy odbywały się na nim jakiekolwiek wyścigi. Może ktoś z Państwa dysponuje takimi informacjami?

Jeszcze mnóstwo informacji wymaga wyjaśnień, miasto wciąż czeka na odkrycie swoich tajemnic… Nowe zapytania rodzą się równie często jak dopasowanie kolejnych puzzli do historycznej układanki, a nić wzajemnych zależności między dąbrowskimi rodzinami, firmami, dawnymi reklamami, budynkami i wydarzeniami wydaje się być coraz mocniejsza. Zapraszam Państwa na www.dawnadabrowa.pl , gdzie prezentuję dąbrowskie archiwalia. Może ktoś z Was dołączy się do tkania historii?
Więcej
Łąka przy ul. Katowickiej

Kiedyś był tu zielony teren, był i staw nazywany Gliniakiem (łowiono tam nawet ryby). Część mieszkańców określa tą przestrzeń jako park. Potem utworzono tutaj parking dla sklepu REAL przy ulicy Katowickiej. W tle widać budynek na Staszicu, gdzie jest Oberża Żar (dawniej Juran). Jego pierwotnym przeznaczeniem były biura dla huty szkła Staszic.

Podziękowania dla Wojciecha Bańskiego za udostęnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Rewers z Granicy

Rewers pocztówki z pozującymi żołnierzami austro-węgierskimi. Pocztówka wysłana 17.05.1917 roku przez:

Karl Teaschar (Tlaschar?)
…
m. Kazimierz
… Postamt Granica
Polen
KAZIMIERZ K.u.K.

Podziękowania dla Rafała Piętki za udostępnienie swojej kolekcji.
Więcej
Żołnierze austro-węgierscy

Pierwsze zdjęcie tego typu wśród kilku tysięcy, które znam, z pozującymi żołnierzami austro-węgierskimi. Pocztówka wysłana 17.05.1917 roku. Z tyłu fotografii, obok bryły kościoła można dostrzec wyraźnie zabudowania klasztoru oraz tunel ze schodami. Rewers niestety mocno nieczytelny.

Podziękowania dla Rafała Piętki za udostępnienie swojej kolekcji.
Więcej
Monolit z kop. Paryż

Artykuł z czasopisma „Ziemia” nr 21 z 23.05.1914.

„Gorączka złota, ujawniająca się oddawna w Zagłębiu naszem w coraz to większych, coraz zachłanniejszych rozmiarach, doprowadza przemysłowców, w lwiej wprawdzie części cudzoziemców, do brutalnego lekceważenia najelementarniejszych kulturalnych aspiracyi społeczeństwa naszego. W krajach Zachodu, posiadających starą, wiekami zdobywaną i uświęcaną kulturę, w krajach, z których głównie rekrutują się więksi przemysłowcy nasi, z pietyzmem ochraniają i konserwują wszelkie zabytki przyrody ojczystej, wszystko — co dla nauki wogóle, a dla krajoznawstwa w szczególności może mieć jakąkolwiek wartość i znaczenie. Mała Szwajcarya na kontynencie przoduje bodaj pod tym względem. Przejawia się w tej ochronie skarbów przyrody oj-czystej, poza podziwem ukrytego w nich piękna, gorące przewszystkiem umiłowanie kraju i nauki, wypływające z najszlachetniejszych pierwiastków natury ludzkiej. U nas dzięki apatyi i bierności społeczeństwa ci sami przedstawiciele narodów o wysokiej kulturze i cywilizacyi zachowują się bezkarnie, tak jak dzika horda najeźdźców.

Świeżo zaszedł fakt, do głębi oburzający miłujących szczerze kraj ludzi. Wiadomo, że Zagłębie Dąbrowskie, choć przedstawia na całej swej przestrzeni część tylko małą wielkiego Zagłębia Śląskiego, wyróżnia się od tego ostatniego zawartością potężnej seryi pokładów węglowych, z których t. zw. pokład „Reden” należy do najgrubszych w Europie. Dosięga on w niektórych miejscowościach (a między innemi na kopalni „Paryż“) 16-20 metrów grubości. Odsłonięcie takiego pokładu wgłąb, choć na nieznacznej tylko przestrzeni przy robotach odkrywkowych górniczych przedstawiało dla nauki a w szczególności dla geologii i krajoznawstwa niezwykłe znaczenie, każdy bowiem z pilniejszych badaczy mógł bezpośrednio przy świetle dziennem, a nie w mrokach kopalni obserwować naturalne zjawisko układu tektonicznego pokładu, jego imponującą grubość i nachylenie, jego wewnętrzną strukturę i uwarstwienie w odsłoniętych przekrojach, gatunek wreszcie i składniki obce zawartego w niem węgla. Taki odsłonięty (jak to widzimy na rycinie) olbrzymi monolit węgla przedstawiał przepiękny w układzie naturalnym, jak gdyby „żywy” okaz muzealny, którym się szczycić mogło Zagłębie i kraj cały. I taki okaz monolit – dzięki obywatelskim pobudkom dawnego zarządu kopalni „Paryż“, pobudkom i uczuciom, idącym w myśl często ujawnionych życzeń uczonych przyrodników, posiadało Zagłębie nasze na odkrywce wspomnianej kopalni „Paryż”. Był to okaz imponujący, którym się wielu zagranicznych uczonych zachwycało, a który był dobrze znany licznym wycieczkom krajoznawczym. Utrwalano go często na kliszy i w rysunku i u stóp jego słuchano poga-danek na temat powstawania węgla.

Aliści podczas tegorocznej zimy nadszedł okres podniesienia się zwykłej gorączki złota w przemyśle węglowym, okres wzmożonej do maksimum intensywności w eksploatacyi węgla i ulubieniec krajoznawców, przepiękny monolit węgla kamiennego, budzący podziw wpośród uczonych Zachodu padł pod kilofami górników. Brutalnie, po barbarzyńsku poszarpano i zniszczono na zawsze niezwykły, wspaniały pomnik martwej przyrody ojczystej, pomnik, jakiego podobnego nie posiada Europa, pomnik uosabiający bogactwo naturalne naszego kraju, pomnik, do którego zachowania, zdawałoby się, ma prawo rościć pretensye całe społeczeństwo nasze. Zniszczono na zawsze jedyny w swoim rodzaju zabytek przyrody!“
Więcej
Monolit z Dąbrowy

Mało wyraźne zdjęcie ale jedyne, które pokazuje skalę tej bryły węgla w dąbrowskiej kopalni Paryż. Przed monolitem, jak również w jego wnętrzu, ustawiło się kilkanaście pozujących osób. Fotografia i artykuł pochodzą z czasopisma „Ziemia” nr 21 z 23.05.1914.

Więcej
Największe miasta w Polsce

Dąbrowa Górnicza w zestawieniu największych miast II Rzeczypospolitej. Żródło: „Obraz Polski dzisiejszej – fakty, cyfry, tablice”.
Więcej
Fochtman na sosnowieckim cmentarzu

Nagrobek wykonany przez dąbrowskiego rzemieślnika, Fochtmana, na cmentarzu w Maczkach.

Podziękowania dla Pawła Ptaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Tabliczka linii 27

Bardzo niecodzienna, dąbrowska pamiątka. Informacje od Wojciecha Bańskiego: Ostatni raz korzystano z tego szablonu około 1990 roku, jak malowali numery w świeżo zakupionych Jelczach M11 w Gołonogu.
W tych modelach autobusu nie używano numerów na dyktach, tylko one fabrycznie miały takie „filmy”, chyba płócienne zamontowane w takich kasetach plastikowych. To były Jelcze M11 z zakresu numerów bocznych 2647, 2655, 2659, 2660, 2661, 2666.

Linia 27 dojeżdżała wtedy do Katowic (ul. Kopernika) a potem do ul. Mickiewicza. Linie 27 i 18 to jedne z najstarszych linii autobusowych w Dąbrowie Górniczej.

Podziękowania dla Wojciecha Bańskiego za informację oraz opis.
Więcej