Dawna Dąbrowa

Ostatnio dodane

117 / 253« Pierwsza ‹ Poprzednia 115 116117118 119 Następna ›Ostatnia »

Bryła węgla z kopalni "Reden"

Bryła węgla z kopalni „Reden” która w 1934 roku została przywieziona do Warszawy, do nowo powstałego budynku Państwowego Instytutu Geologicznego. Fakt ten został nawet odnotowany w gazetach.
Okazało się że eksponat przetrwał wojenną zawieruchę i nie został wywieziony przez Niemców. Do dziś zdobi główną wystawę Instytutu.

Serdeczne podziękowania dla Państwowego Instytutu Geologicznego za udostępnienie zdjęcia a w szczególności dla Izabeli Olczak-Dusseldorp oraz Katarzyny Garwolińskiej.
Więcej
Szewc "inżynierem lotniczym"

P. Łukasz Podlaszewski wysłał kilka dni temu informację, kierującą do artykułu o niezwykłym człowieku (Przekrój 1965, nr 1076, s.14). Nazywał się Bolesław Sierka, na poddaszu jednej z chałup przy ulicy 3 Maja (numer około 28) budował samolot. Jak wspomina osoba tam mieszkająca „sufit się uginał”. Niezwykła historia, niezwykłe wspomnienia.
Więcej
Karty do gry - Defum

Jedna z firmowych pamiątek po DEFUM.

Materiał przesłał p. Dariusz W. Nelle.
Więcej
Kalendarz - Defum

Jedna z firmowych pamiątek po DEFUM.

Materiał przesłał p. Dariusz W. Nelle.
Więcej
Porponetka - Defum

Jedna z firmowych pamiątek po DEFUM.

Materiał przesłał p. Dariusz W. Nelle.
Więcej
Reklamówka - Defum

Jedna z firmowych pamiątek po DEFUM.

Materiał przesłał p. Dariusz W. Nelle.
Więcej
Reklamówka - Defum Poland

Jedna z firmowych pamiątek po DEFUM.

Materiał przesłał p. Dariusz W. Nelle.
Więcej
Szklanka - 1879 R.

Jedna z firmowych pamiątek po DEFUM.

Materiał przesłał p. Dariusz W. Nelle.
Więcej
Kufel

Jedna z firmowych pamiątek po DEFUM.

Materiał przesłał p. Dariusz W. Nelle.
Więcej
Kości do gry - Defum Poland

Jedna z firmowych pamiątek po DEFUM.

Materiał przesłał p. Dariusz W. Nelle.
Więcej
Zestaw do gry w kości

Jedna z firmowych pamiątek po DEFUM.

Materiał przesłał p. Dariusz W. Nelle.
Więcej
Zalewanie Pogorii IV

Fotografia wykonana telefonem komórkowym 17 kwietnia 2006 roku.

Podziękowania dla p. Łukasza Zwolińskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Robotnicy z Eltesu

Unikalna fotografia z marca 1938 roku (możliwe, że z dnia strajku pracowników czyli 16 marca), na której utrwalono pracowników ząbkowickiej firmy Eltes. Są taczki, kilofy, oskardy i inne narzędzie potrzebne przy dolomicie. Co natomiast myśleć o mężczyźnie, który trzyma butelkę… ?

Podziękowania dla Patryka Jelińskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Ząbkowicki Eltes - zabudowania

Unikalna fotografia z marca 1938 roku (możliwe, że z dnia strajku pracownków czyli 16 marca), na której utrwalono zabudowania ząbkowickiej firmy Eltes.

Podziękowania dla Patryka Jelińskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Ząbkowicki Eltes - strajk

Unikalna fotografia z 16.03.1938 roku, na której uwieczniono strajk okupacyjny pracowników ząbkowickiej firmy Eltes.

Podziękowania dla Patryka Jelińskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Konfident niemiecki w mundnurze tramwajarza

Artykuł z Dziennika Zachodniego z 5 maja 1945 roku.

Konfident niemiecki w mundurze tramwajarza

Dąbrowa. Po raz drugi w Dąbrowie Górniczej zebrał się Specjalny Sąd Karny, ażeby sądzić sprawę renegata Jana Tyki, tramwajarza, który w czasie okupacji niemieckiej zaparł się swego, polskiego pochodzenia i przeszedł na służbę do wroga. Według aktu oskarżenia Tyka, pełniąc służbę motorowego w tramwajach zagłębiowskich podkreślał na każdym kroku konieczność oddanej służby dla niemców, których sam nazywał „panami świata” . Tyka brał udział we wszystkich zbiórkach na rzecz niemczyzny i zmuszał do ofiar swych kolegów-Polaków. O wszystkich zasłyszanych rozmowach donosił niemcom, a ponadto spełniał rolę konfidenta. Oskarżał nawet swych kolegów o posiadanie broni, co groziło przecież śmiercią. Na rozprawie Tyka, wysoki w pełni sił mężczyzna o czerwonych policzkach, świadczących o dobrobycie, zaparł się zarzucanych mu przestępstw; twierdząc, że jest Polakiem i za takiego zawsze się uważał. Bronił się rozpaczliwie, widząc, że grozi mu kara śmierci. Nie przyznał się on ani do jednego zarzucanego mu czynu, jednak świadek Zientarski, którego Tyka oskarżył o posiadanie broni, zdemaskował agenta hitlerowskiego — Zientarski oświadczył, że Tyce zawdzięcza aresztowanie i osadzenie w areszcie, skąd cudem tylko uratował się. Zientarski i Baran, również pracownik tramwajowy, zeznali ponadto, że Tyka składał podanie o wpisanie go na „Volksliste“, czego niemcy nie uwzględnili, uważając, że widocznie za mało jeszcze jest zasłużony. Konfident nosił na mundurach, tramwajowych odznaki hitlerowskie, demonstrując w ten sposób swoje przekonanie, bo przecież noszenie podobnych odznak nie było wskazane przez władze. Oskarżony pracował w tramwajach jeszcze przed wojną i powodziło mu się w służbie polskiej bardzo dobrze, o czym świadczy najlepiej jego wygląd. Mimo to jednak, mając okazję, zdradził Polskę i przeszedł na służbę do wroga. Uważał, że to mu się lepiej opłaci i że Polska już nigdy nie wróci. Sąd, po przemówieniach prokuratora i obrońcy skazał Tykę na 15 lat więzienia, pozbawienie praw obywatelskich i konfiskatę mienia. Rozprawie, która odbyła się przy niezwykłym zainteresowaniu publiczności, przewodniczył sędzia Stawarski. Ławnikami byli: Więcławek i Pochlewski. Bronił z urzędu adw. Sokołowski. W najbliższych dniach odbędą się dalsze rozprawy w Zagłębiu, przeciwko agentom hitlerowskim.
Więcej
Szkoły średnie w 1945 roku

Fragment artykułu z 1 maja 1945 roku z Dziennika Zachodniego. Dowiadujemy się z niego iż zaraz po wojnie w naszym mieście działały 3 szkoły średnie.
Więcej
Imieniny komendanta

Oficjalne zdjęcie z imienin dąbrowskiego komendanta, Czesława Lipskiego, pochodzące z lipca 1919 roku. Porównując osoby z tej fotografii, do policyjnego tablo z tamtego okresu policjantów, okazało się, że jest na nim kilka tych samych osób:

– Reych (stoi za kom. Lipskim)
– K. Rudzki (skrajnie po prawej)
– St. Szeliga (prawdopodobnie siedzi skrajnie z lewej)

Chłopiec trzyma planszę z tekstem:
W DNIU IMIENIN SKŁADAM SERDECZNE ŻYCZENIA PANU CZESŁAWOWI LIPSKIEMU, NACZELNIKOWI POLICJI W DĄBROWIE. ZYGMUNT GAWLIKOWSKI.

Podziękowania dla p. Michała Chlipały za udostępnienie fotografii z jego kolekcji.
Więcej
Sąd nad właścicielką piekarni

Nie zawsze przemoc jest silna

Sprawiedliwy sąd dla zaprzańców

Dąbrowa Górnicza. Pod przewodnictwem dra Stawarskiego Specjalny Sąd Karny, na sesji wyjazdowej w Dąbrowie Górniczej rozpatrywał sprawę niej. Jadwigi Potyka rodem z Katowic, która, jako kierowniczka piekarni w Dąbrowie Górniczej, w nieludzki wprost sposób obchodziła się z podwładnymi jej pracownikami narodowości polskiej. Z jej to inwencji skierowanych zostało do karnych obozów pracy szereg Polaków. 13 osób personelu skazanych było na stałe szykany ze strony Połykowej, która, jak wykazali świadkowie, będąc zdecydowaną alkoholiczką, maltretowała personel w sposób uwłaczający pojęciu ludzkości. W czasie przewodu sądowego okazało się, iż pracownicy, zmuszani do 14-to godzinnej pracy, nie mogli być w żaden sposób od pracy swej zwalniani, gdyż na straży hitlerowskich przepisów o przymusowej pracy dla Polaków stała najwierniejsza strażniczka „wielkoniemieckiej idei” Jadwiga Połykowa. Wszystkie czyny zbrodnicze, godzące w Naród Polski wyszły w czasie rozprawy z całą dobitnością na jaw. W mowie oskarżyciela, dra Tarnowskiego, przebijała jedna myśl. Sądowi nie chodzi o zemstę. Sądowi chodzi o sprawiedliwość. O sprawiedliwość tę proszą zesłani do karnych obozów pracy i ci, których oskarżona traktowała ze swej wyższości niemieckiej gorzej bydła roboczego. W imieniu polskiej krzywdy, w imieniu krwawych łez Polaków, które to łzy na szali sprawiedliwości dziejowej są wielkimi odważnikami obciążającymi prokurator zażądał dla oskarżonej jedynie słusznej kary kary śmierci! Obrońca z urzędu oskarżonej nie prosił Sądu o jakąkolwiek litość. Prosił jedynie o sprawiedliwość. I sprawiedliwości tej stało się zadość. Sąd uznał Jadwigę Potyka winną wszystkich, zarzucanych jej czynów, godzących w dobro Narodu Polskiego i skazał ją na karę śmierci. Podczas mowy oskarżyciela wiele osób spośród publiczności płakało. Były to ostatnie łzy ludu, ciemiężonego w sposób barbarzyński.
Więcej
Sport

Notka prasowa z Dziennika Zachodniego z 24 kwietnia 1945 roku.

RKS Zagłębie—TS Dąbrowa 3:2 (2:1) Zawody towarzyskie, gdyż drużyna RKS Strzyżewice nie zjawiła.się. Bramki uzyskali Banasik, Niewiara i Kozera, dla gości zaś środkowy pomocnik i lewy łącznik.
Więcej
Zbrodnia hitlerowska na mieszkańcach Ząbkowic

Artykuł z Dziennika Zachodniego z 21 kwietnia 1945 roku.

Nagie trupy z rozbitymi czaszkami

Ekshumacja 13 ofiar „Gestapo” w Sosnowcu

20. bm. na cmentarzu w Nowym Sielcu w Sosnowcu, odbyta się ekshumacja zwłok 13 mieszkańców Ząbkowic, zamordowanych przez „Gestapo“. Wszyscy oni byli pochowani w jednym, wspólnym grobie, który odkryty został przypadkowo, przez grabarza cmentarza nowosieleckiego. Grabarz cmentarza nowosieleckiego opowiada, że przed dwoma laty, w nocy, na cmentarzu zauważył grupę ludzi, którzy, po sprawdzeniu okazali się „Gestapowcami“. Wykopali oni jeden, wielki grób, w którym pochowali kilkanaście ciał ludzkich. Grabarza, który był jedynym świadkiem tego, zobowiązali do milczenia, grożąc mu w razie zdrady, karą śmierci. To też dopiero obecnie, po ucieczce niemców, wiadomością swą podzielił się z władzami. Zarządzono ekshumację zwłok i po przeprowadzeniu dochodzeń zdołano zidentyfikować 13 osób. Są to: Wincenty Biały i syn jego Władysław, Henryk i Tadeusz Gajdeccy, Józef i Władysław Przybyłowie, Franciszka i Zofia Przybyła, Eleonora Woźniak, Alfreda Kaczmarzyk, Tadeusz Magnowski, Stanisława Kotkowska i Mieczysław Kotkowski, wszyscy mieszkańcy Ząbkowic. Przed dwoma laty zostali oni aresztowani przez Gestapo jako podejrzani o działalność polityczną i osadzeni w więzieniu na Radosze pod Sosnowcem. Stamtąd przeniesiono ich do więzienia w Mysłowicach, a po kilku tygodniach rodziny straciły kontakt z nimi. Policja oświadczyła im, że wywiezieni zostali do obozu w głąb Niemiec, zatajając prawdę. W tym czasie bowiem nieszczęśliwi już nie żyli. Zamordowani w okrutny sposób przez „Gestapo“ znaleźli wieczny spokój na cmentarzu. Obecny przy ekshumacji zwłok lekarz powiatowy dr. Bliństrup, stwierdził, że wszyscy zginęli gwałtowną śmiercią. Wskazują na to głębokie rany kłute na całym ciele, połamane ręce i nogi i rozbite czaszki, z których wytrysnął mózg. Z zamordowanych zdarto odzież i nago przywieziono na cmentarz, grzebiąc w jednej mogile. Wszystko wykonano w nocy, ażeby ukryć jeszcze jeden zbiorowy mord, dokonany przez zwyrodniałych gestapowców, na Polakach. Nie darowano nawet kobietom, które podzieliły los swych ojców i braci. Ekshumację przeprowadzono na skutek starań P. P. R, i Zw. Walki Młodych z Ząbkowic. Zmasakrowane ciała w trumnach przewieziono do Ząbkowic, gdzie pochowano je na miejscowym cmentarzu. Nazwiska odnalezionych w grobie na cmentarzu w N. Sielcu powiększą listę ofiar zbrodniarzy niemieckich, którzy chcieli wytępić cały Naród Polski uznając zbrodnicze hasło: „cel uświęcą środki“.
Więcej
Książki ze Sztygarki

Artykuł z Dziennika Zachodniego z 19 kwietnia 1945 roku.

Dąbrowa. Dyrekcja Państwowej Szkoły Górniczej i Hutniczej zwraca się do wszystkich, którzy posiadają w przechowaniu książki z dawnej biblioteki szkolnej, z prośbą o jak najszybszy zwrot takowych do dyrekcji szkoły. Księgarnie są proszone o zatrzymywanie wszystkich książek, noszących pieczątkę szkoły, jako nieprawnie posiadanych. Dyrekcja prosi ponadto osoby, które wiedzą, gdzie znajdują się książki szkolne, o podanie wiadomości do Dyrekcji.
Więcej
Ars

Repertuar kina z Dziennika Zachodniego z 13 kwietnia 1945 roku.
Więcej
Otwarcie "Ogniska"

Wojewoda gen. Zawadzki na otwarciu „Domu Kultury” w Dąbrowie Górniczej

Dąbrowa Górnicza. W niedzielę odbyło się w Dąbrowie uroczyste otwarcie „Domu Kultury” przy Hucie Bankowej. Uroczystość w godzinach rannych rozpoczęto pochodem na stadion miejski, gdzie nastąpiło jednocześnie otwarcie stadionu, oraz mecz piłkarski o mistrzostwo „Cyklon” — „Zagłębie”. O godz. 4-ej po południu odbyła się właściwa uroczystość otwarcia Domu Kultury. Fronton gmachu przystrojono orłem z lampek elektrycznych i flagami państwowymi. Uroczystości otwarcia dokonał dyr. Huty Bankowej ob. Zygmuntowicz, po czym dłuższe przemówienie okolicznościowe wygłosił ob. Wyględacz, który podkreślił znaczenie wychowawcze i społeczne nowopowstającej placówki. Jednocześnie uczczono pamięć zamordowanych przez hitlerowców pracowników Huty Bankowej 2-minutowym milczeniem. W tej chwili na salę przybył wojewoda gen. Zawadzki, owacyjnie witany przez zgromadzonych. Wzruszają cym momentem było wręczenie p. wojewodzie wiązanki kwiatów przez jedną z uczennic szkolnych, którą p. wojewoda dwukrotnie ucałował. Na cześć p. wojewody wzniesione zostały okrzyki „Niech żyje”. Dalsze przemówienia wygłosili przewodniczący Rady Załogowej Stachurski, inż. Kniaginin Im. zarządu Domu Kultury i ob. Żakiej. Piękne przemówienie, w szczerych i żołnierskich słowach wygłosił również p. wojewoda gen. Zawadzki, nawiązując do tradycji walk o polskość w Zagłębiu. Na zakończenie uroczystości odbyły się popisy artystyczne oraz wspólne przyjęcie. W uroczystości otwarcia Domu Kultury wzięli również udział przedstawiciele Armii Czerwonej.
Więcej
Sport po wojnie

Artykuł z Dziennika Zachodniego z 6 kwietnia 1945 ukazujący sport po wojnie.
Więcej
Wędkarze

Artykuł z Dziennika Zachodniego z 5 kwietnia 1945 roku.

WĘDKARZE UWAGA!

Dąbrowa Gór. Zarząd Sportowego Towarzystwa Wędkarskiego w Dąbrowie Górniczej zwołuje zebranie organizacyjne członków Towarzystwa na dzień 8-go kwietnia 1945 r. godz. 10 w Dąbrowie Górniczej, Kolejowa 6 (w mieszkaniu prezesa J. Gregera). Stawcie się licznie!
Więcej
Osiem sklepów Bankowej

Artykuł z Dziennika Zachodniego z 4 kwietnia 1945 roku.

OSIEM SKLEPÓW HUTY BANKOWEJ

Dąbrowa Górn. 26 bm. Huta Bankowa uruchamia osiem sklepów konsumowych w rozmaitych dzielnicach Dąbrowy, wszędzie tam, gdzie skupiają się kolonie pracowników. Lokale wybrano duże, widne, czyste. Personel każdego konsumu obejmuje 4 osoby. Do dnia 1. IV. wydawano w konsumach normalne racje miejskie a obecnie żywność przydzielana będzie według norm ustalonych przez oddział Centrali Konsumów w Dąbrowie. Energia organizatorów konsumów zapewni nam minimum wyżywienia, koniecznego do utrzymania zdrowia i życia. Rozumiemy wszystkie trudności, jakie jeszcze ciągle piętrzą się przed nami, więc nie pragniemy w tej chwili niczego więcej. Wiemy, że za każdym robotnikiem stoi Państwo Polskie!
Więcej
Sztygarka po wojnie

Artykuł z Dziennika Zachodniego z 17 marca 1945 roku.

Przygotujemy kadry hutników i górników Szkoła Górniczo-Hutnicza w Dąbrowie pracuje Dąbrowa Górn. Państwowa Szkoła Górnicza i Hutnicza w Dąbrowie Górniczej jest jedną z najstarszych szkół zawodowych w Polsce. Założona przed z górą 100 laty posiadała pierwotnie wydziały górniczy i hutniczy, które długie lata dostarczały przemysłowi Zagłębia, a po wojnie światowej i Górnemu Śląskowi, wykwalifikowanych pracowników w dziedzinie górnictwa i hutnictwa. Później został otwarty wydział elektro-mechaniczny, a dopiero w dwa lata przed obecną wojną gimnazjum mechaniczne. Przed wybuchem wojny szkoła posiadała bogate i jedyne w swoim rodzaju muzeum mineralogiczne, bogato wyposażone pracownie elektrotechniczne, fizykalne, chemiczne, metalograficzne, techniki cieplnej, wytrzymałościowe, oraz pięknie wyposażone warsztaty mechaniczne. Okupacja niemiecka przyniosła duże, a częściowo niepowetowane straty szkole. Wszystkie laboratoria i pracownie zostały zniszczone, a wyposażenie ich wywiezione częściowo do Rzeszy, czę ściowo do różnych zakładów przemysłowych na terenie Śląska i Zagłębia. Dyrekcja szkoły przeprowadza rejestrację znajdujących się na tutejszym terenie dawnych urządzeń szkolnych i rozpoczyna ich systematyczną rewindykację. Jedynie warsztaty mechaniczne wyszły obronną ręką i pozwoliły niemal na natychmiastowe ich uruchomienie po wycofaniu się riiemców. Dzięki ofiarnej pracy grona nauczycielskiego już w dniu 5. marca można było uruchomić w całej pełni wydział elektro-mechaniczny i gimnazjum mechaniczne przy równoczesnym pełnym uruchomieniu warsztatów mechanicznych. Wydziały górniczy i hutniczy zostaną otwarte jeszcze w bieżącym miesiącu. Ogólny stan przyjętych uczniów wynosi około 500. Władze szkolne postanowiły w pierwszym rzędzie dać możność ukończenia nauki tej młodzieży, która uczęszczała do szkoły jeszcze przed wojną, i dla niej organizuje się-nauka według programów skróconych. Dopiero pierwsze klasy od 1. września br. będą pobierały naukę normalnie. Przewidywane są również różne kursy dla dorosłych, jak kursy spawania, obróbki mechanicznej i innej: Całkowite uruchomienie szkoły napotka niewątpliwie na wielkie trudności i będzie wymagało ogromnej pracy, zwłaszcza odbudowa i rekonstrukcja dawnych pracowni hutniczych i górniczych. Kierownictwo szkoły dołoży’niewątpliwie wszelkich starań aby to, co zostało zniszczone, zostało jak najprędzej odbudowane ku pożytkowi Polski Odrodzonej i szarego człowieka Zagłę bia.
Więcej
Kino "Ars"

Repertuar kina „Ars” z 15 marca 1945 roku. Dzięki niemu jesteśmy w stanie określić kiedy wystartowało kino.

Więcej
Straż pożarna po wojnie

Artykuł z Dziennika Zachodniego z

Z działalności Straży Pożarnych w Grodźcu i Dąbrowie Górniczej

Dąbrowa Górnicza. Drugie z kolei Zgromadzenie Walne odbyło się w Dąbrowie Górniczej dnia 4 marca br. Młoda straż pożarna zorganizowała się i wybrała nowe władze strażackie na podstawie statutu wzorowego dla Stowarzyszeń Ochotniczych Straży Pożarnych. — Wybory dały następujące wyniki: prezesem został obywatel Uczyński Hieronim, naczelnikiem Chlebowski Józef, dotychczasowy kierownik straży, sekretarzem Dziurski Władysław, skarbnikiem Ornat Andrzej, gospodarzem Lewiński Stanisław Oraz zarezerwowano miejsce dla przedstawiciela Zarządu Miejskiego. Komisja Rewizyjna została wybrana w składzie obywateli: przewodniczący Rabenda Czesław, członek Rosicki Andrzej, drugie miejsce zarezerwowano dla przedstawiciela Zarządu Miejskiego, zastępcami zaś zostali obywatele: Starzyński Józef i Mogiła Władysław. Obrady odbyły się sprawnie oraz w poważnym nastroju, wyczerpując cały porządek Obrad. Zgromadzenie zakończono odśpiewaniem „Roty“.
Więcej