Dawna Dąbrowa

Ostatnio dodane

37 / 253« Pierwsza ‹ Poprzednia 35 363738 39 Następna ›Ostatnia »

Franciszek Wilkoszewski

Artykuł z lat 60 z nieznanego czasopisma.
Tytuł sekcji: Kultura i oświata w regionie
Autor: Bronisław Oleś
Tytuł artykułu: Sylwetki Aktorów Zagłębia – Franciszek Wilkoszewski

Spotkania z Franciszkiem Wilkoszewsfakim jest dziś przypomnieniem wszystkim melomanom jego sylwetki; artysty muzyka, wybitnego pedagoga, kompozytora i świetnego dyrygenta, który włożył ogromny twórczy wkład w rozwój życia muzycznego w Zagłębiu Dąbrowskim i poza jego granicami.

Franciszek Wilkoszewski urodził się 2 marca 1907 roku w Dąbrowie Górniczej. Już w wieku przedszkolnym zdradzał zdolności i zamiłowanie do muzyki. jeZ chwilą rozpoczęcia kształcenia w szkole podstawowej, rodzice posłali Franciszka i jego brata Kazimierza na prywatne lekcje gry na skrzypcach. Będąc uczniami gimnazjum w Dąbrowie Górniczej, kontynuowali oni naukę muzyki w Śląskim Instytucie Muzycznym w Katowicach, prowadzonym przez Stefana Stoińskiego. Już jako uczniowie grali w orkiestrze symfonicznej Towarzystwa Muzycznego w Dąbrowie Górniczej pod kierunkiem prof. Czubatego, Cichonia i Guzikowskiego. Ponadto koncertowali jako soliści na scenach Dąbrowy i okolic.

Po zdaniu matury Franciszek został przyjęty do Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie im. H. Wieniawskiego. Po dwóch latach studiów dostał się drogą konkursowego egzaminu do Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie. W czasie studiów pracował jako akordeonista w orkiestrze tanecznej Polskiego Radia pod dyrekcją Zdzisława Górzyńskiego, prowadząc jednocześnie z bratem Kazimierzem własną orkiestrę taneczną pod nazwą „Jazz b-ci Wilkoszewskich”, słynną wówczas w Warszawie.

Orkiestra Wilkoszewskich nagrywała płyty w firmie „CHRISTAL” z czołowymi piosenkarzami.

Po ukończeniu Konserwatorium w 1931 roku został zaangażowany do Wytwórni Balonów i Spadochronów w Legionowie na stanowisko dyrygenta orkiestry symfonicznej, gdzie pracował aż do wybuchu   drugiej wojny światowej.

We wrześniu 1939 roku na apel ówczesnego Prezydenta Miasta Warszawy Stefana   Starzyńskiego wstąpił   do   Ochotniczych   Batalionów Obrony Warszawy, a po rozbiciu batalionu na Woli, powrócił do   Dąbrowy   Górniczej.

W czasie okupacji, pracował jako robotnik na młotowni w Hucie   Bankowej, ucząc potajemnie gry na skrzypcach, akordeonie i fortepianie.

Po wyzwoleniu zgłosił się w Wojewódzkim Urzędzie Śląsko-Dąbrowskim, przedstawiając swoją osobę do dyspozycji Wydziału Kultury. Dnia 5 marca 1945 roku otrzymał pismo, na mocy którego powierzono mu organizację szkoły muzycznej w Dąbrowie Górniczej. Starania nie odniosły skutku, gdyż władze miasta nie
dysponowały wówczas odpowiednim lokalem, a pierwszeństwo miały szkoły podstawowe.

Z pismem tym udał się wraz z kolegą z lat studiów Kazimierzem Zawiszą do władz Będzina. Natychmiast uzyskali lokal na szkołę muzyczną w domu przy ulicy Kołłątaja 33, a dyrektorem został K. Zawisza. Po zgromadzeniu instrumentów i zorganizowaniu zespołu nauczycielskiego szkoła rozpoczęła swą działalność artystyczną i istnieje do dnia dzisiejszego.

Pracę pedagogiczną w szkole muzycznej w Będzinie rozpoczął Franciszek Wilkoszewski w kwietniu 1945 roku jako nauczyciel gry na fortepianie, akordeonie i teorii muzyki. Po upaństwowieniu szkoły, został zastępcą dyrektora do spraw pedagogicznych. W Państwowej Szkole Muzycznej w Będzinie pracował do roku 1954.

Podczas pracy w PSM w Będzinie został powołany przez Wydział Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach do Pracy w Ośrodku Metodycznym w charakterze wizytatora szkół muzycznych do spraw akordeonu.

W 1945 roku przystąpił do zorganizowania orkiestry symfonicznej w Dąbrowie Górniczej przy Hucie im. Feliksa Dzierżyńskiego. Początkowo był to skromny i mały zespół, składający się z pracowników fizycznych huty, jak również z pracowników innych zakładów. Dzięki solidnej pracy, z roku na rok orkiestra się powiększała i doszła w krótkim czasie do bardzo wysokiego poziomu artystycznego, stając się chlubą Dąbrowy Górniczej.

Ta wspaniała orkiestra rozrywkowa pod batutą Franciszka Wilkoszewskiego koncertowała na wszystkich uroczystościach państwowych.

Jej dyrygent zorganizował dla młodzieży szkolnej poranki muzyczne, na których prowadził również prelekcje. Koncerty cieszyły się wielką popularnością wśród młodych słuchaczy.

W 1948 roku orkiestra przystąpiła do I Ogólnopolskiego Konkursu Amatorskich Zespołów Artystycznych w Warszawie, zdobywając I miejsce. Był to niewątpliwie największy sukces orkiestry i jej dyrygenta Franciszka Wilkoszewskiego, gdyż do tego konkursu przystąpiło ponad sto orkiestr z całego kraju.

Po tym wspaniałym sukcesie artystycznym nastąpił okres świetności orkiestry. Wszystkie uroczystości państwowe na terenie całego województwa obsługiwała w części artystycznej orkiestra rozrywkowa z Dąbrowy Górniczej. Koncertowała w Katowicach, Zabrzu, Bytomiu, Gliwicach, Nysie, Wrocławiu i w wielu miastach na Ziemiach Odzyskanych.

Polskie Radio w Warszawie po Konkursie Ogólnopolskim zainteresowało się wysokim poziomem artystycznym orkiestry z Dąbrowy Górniczej i przekazało ją Dyrekcji Polskiego Radia w Katowicach.

Orkiestra ta została zaangażowana do stałych audycji na antenie Polskiego Radia w Katowicach, koncertowała przez kilka lat prezentując interesujący repertuar w programie ogólnopolskim. Z orkiestrą występowali znani artyści jak: Andrzej Hiolski, Bogdan Paprocki, Wanda Łozińska, Natalia Stokowacka i wielu innych. Kierownictwo Domu Kultury Huty im. F. Dzierżyńskiego mając taką orkiestrę, pokusiło się o wystawienie trudnych dzieł muzycznych, a nawet opery: „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” Jana Stefaniego. Chociaż Stefani nie był Polakiem tylko Czechem, potrafił stworzyć dzieło, które do dziś jest uważane za pierwszą narodową polską operę. Jej przygotowanie wymagało od dyrygenta wielkiego nakładu pracy z chórem, solistami i orkiestrą. Premiera wypadła wspaniale, przedstawienia były grane dziesiątki razy. Ponadto zostały wystawione: „Pan Twardowski” i „Zabobon”.

Żywotność Franciszka Wilkoszewskiego była ogromna, oprócz wypełniania obowiązków pedagogicznych i dyrygenckich pracował również w Teatrze Lalek „Dzieci Zagłębia” w charakterze pianisty-korepetytora i kompozytora muzyki do sztuk lalkowych.

Przez dwa lata współpracował z Państwowym Zespołem Ludowym „Śląsk” w Koszęcinie jako dyrygent-korepetytor orkiestry i gry na akordeonie.

W czasie pracy pedagogicznej Ministerstwo Kultury i Sztuki powołało Franciszka Wilkoszewskiego na kierownika i wykładowcę na Wakacyjnych Kursach Dokształcania Nauczycieli Szkół Muzycznych, które odbywały się w Jarocinie, Słupsku i Orłowie. W styczniu 1952 roku został powołany przez Ministerstwo Kultury i Sztuki do Komisji Ustrojowo-Programowej, której zadaniem było opracowanie programów nauczania i metodyki gry. W komisji tej pracował społecznie do 1957 roku.

W latach 1955/56 prowadził chór i kapelę ludową w Kole Gospodyń Wiejskich w Gródkowie oraz Międzyszkolny Zespół Pieśni i Tańca „Zagłębie”. Przez szereg lat pracował także w dąbrowskiej „Sztygarce”.

Posiada duże osiągnięcia w twórczości kompozytorskiej. W Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim uzyskał I nagrodę za marsza pt. „Sztandary polskie w Berlinie”. Pisze muzykę taneczna i rozrywkową. Skomponował muzykę do sztuk lalkowych: „Awantura w Pacynkowie”, „Jaś i Małgosia”, „Pechowy strażak” i „W krainie lodów”.

Państwowe Wydawnictwo Muzyczne w Krakowie wydało już dziesiątki pozycji, a Spółdzielnia Wydawnicza „Synkopa” i „Czytelnik” — cały szereg jego utworów. Poza twórczością teatralną i rozrywkową pisał etiudy na akordeon i wiele utworów na zespoły oraz na orkiestrę symfoniczną. Aranżuje utwory na zespoły i orkiestry, a także opracowuje muzykę ludową. Utwory i opracowania Franciszka Wilkoszewskiego są bardzo często grane przez Orkiestrę Polskiego Radia pod dyrekcją Stefana Rachonia. Wiele utworów zostało nagranych archiwalnie. W 1976 roku w konkursie zorganizowanym przez Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne „Wychowanie Muzyczne w Szkole” otrzymał I nagrodę. W konkursie na „Wspomnienia o Dąbrowie Górniczej w okresie XXX-lecia” zdobył dwie II nagrody. Również wygrał   konkurs na    opracowanie    melodii dla zegara-kuranta, który znajduje się na   wieży pocztowej w Dąbrowie Górniczej. Przez szereg lat dąbrowski kurant   pięknie rozbrzmiewał motywami „Górniczego stanu” i wzbudzał zachwyt i zainteresowanie mieszkańców i przyjezdnych gości.

Niestety od pewnego czasu nastąpiła cisza — dlaczego? Warto kurant uruchomić, aby nadal służył nam wszystkim. Może dąbrowscy rzemieślnicy zainteresują się tym pięknym kurantem i przywrócą mu dawną żywotność?

Profesor Franciszek Wilkoszewski przez szereg lat pełnił funkcję jurora na konkursach akordeonowych w kraju i za granicą. Jest członkiem „ZAIKS”, członkiem „SPAM”, członkiem Zarządu Stowarzyszenia Akordeonistów Polskich w Warszawie oraz członkiem Stowarzyszenia Autorów Utworów Rozrywkowych „ZAKR”, w których nadal pracuje społecznie.

Ma imponujący dorobek pedagogiczny, wychował setki znakomitych artystów muzyków, wśród których znalazł się Michał Spisak, którego bracia Wilkoszewscy — sami będąc jeszcze studentami — wprowadzali w podstawowe tajniki pięciolinii. Po 32 latach okazało się, że uczeń zachował swoich nauczycieli we wdzięcznej pamięci. Kiedy podczas pobytu Spisaka w Warszawie, Kazimierz i Franciszek odwiedzili go w hotelu — portier pytał z wielka ciekawością — Kim panowie są, że profesor sam fatyguje się do panów z góry?

Młodszą generację tworzą tacy wychowankowie — artyści jak Bogusław Madej, obecnie Rektor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie i dyrygent w Teatrze Wielkim w Warszawie; Witold Kulpowicz – kompozytor. Na   terenie Zagłębia pozostali świetni pedagodzy jak: Witold Ziółek, Zbigniew Mecner i wielu innych doskonałych muzyków,   którzy pracują w ruchu amatorskim.

Za wybitne osiągnięcia artystyczne w krzewieniu kultury muzycznej w kraju otrzymał: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, odznakę Zasłużony Działacz Kultury, Srebrną Odznakę „Zasłużony w Rozwoju Województwa Katowickiego”. Otrzymał wiele nagród i dziesiątki dyplomów.

Działalność artystyczna Franciszka Wilkoszewskiego wybitnego pedagoga, dyrygenta i kompozytora od wielu lat jest nierozerwalnie związana z rodzinnym miastem — Dąbrową Górniczą. Na szczególną uwagę zasługują jego opracowania muzyczne do licznych widowisk regionalnych, historyczno-obyczajowych i górniczych.

Franciszek Wilkoszewski położył wielkie zasługi w pracy nad upowszechnieniem kultury muzycznej, zyskał sobie uznanie i wdzięczność nie tylko swych uczniów, ale wszystkich tych, którym sprawa polskiej kultury muzycznej nie była obojętna.

Patrząc teraz z perspektywy 35-lecia na dorobek Franciszka Wilkoszewskiego, przyznać należy, że zrobił szmat dobrej roboty na terenie Zagłębia Dąbrowskiego i całego kraju, nadal aktywnie pracuje. W obecnej chwili opracowuje muzykę ludową na konkurs, który odbędzie się w Polskim Radio w Katowicach.

Życzymy mu dalszych sukcesów artystycznych w krzewieniu życia muzycznego w Zagłębiu.
Więcej
Pożar kopalni "Cieszkowski" w Dąbrowie

Artykuł i rycina z „Tygodnika Ilustrowanego” t.11 nr 273 z 17.05.1873 roku.

Pożar kopalni „Cieszkowski” w Dąbrowie.
Niedawno doniosły pisma nasze codziennie, że górnictwo krajowe nowa, spotkała klęska.

W kopalni węgla kamiennego „Cieszkowski” jednej z najobfitszych okręgu zachodniego, wybuchł pożar, jak się zdaje bez żadnego zewnętrznego powodu, jedynie tylko skutkiem zapalenia się miału węglowego, pod wpływom działaczów chemicznych.

Zwykle środki ratunku okazały się bezskutecznymi; musiano więc wody sąsiedniej rzeczki Czarnej Przemszy skierować ku wnętrzu kopalni, by tym skutecznym, lecz niezmierne szkody wyrządzającym sposobem pożar opanować.

Załączony tu widok zewnętrzny palącej się kopalni, w pierwszych dniach po wybuchu ognia, zdjął na miejscu dla naszego pisma znany artysta-malarz, p. Głębocki.
Więcej
Cutiron na Piekle

Część infrastruktury dawnego terenu HK-Cutiron na Piekle przy ul. Jasnej 54 – fotografia z 24.03.2011.

Podziękowania dla p. Daniela Wróblewskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Piekło - ul. Jasna 54

Część infrastruktury dawnego terenu HK-Cutiron na Piekle przy ul. Jasnej 54 – fotografia z 24.03.2011.

Podziękowania dla p. Daniela Wróblewskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Zakład na Piekle

Część infrastruktury dawnego terenu HK-Cutiron na Piekle przy ul. Jasnej 54 – fotografia z 24.03.2011.

Podziękowania dla p. Daniela Wróblewskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
HK Cutiron

Część infrastruktury dawnego terenu HK-Cutiron na Piekle przy ul. Jasnej 54 – fotografia z 24.03.2011.

Podziękowania dla p. Daniela Wróblewskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Dziś w teatrze BAGATELA

Dwie informacje z „Dziennika Częstochowskiego” nr 297 z 30.12.1906 oraz „Gońca Częstochowskiego” nr 1 z 01.01.1907.

Dąbrowa.
Odczyt. Jutro w sali teatru „Bagatela” p. Jan Jakubowski wypowie odczyt p. t. „Dzieje Polski na przełomie wieków XVIII i XIX”. Początek o godzinie 2 i pół po południu. Wejście 10 kop.

Dąbrowa.
Odczyt dla wszystkich. Dziś w sali teatru „Bagatela” p. Jan Jakubowski wypowie odczyt p. t. „Dzieje Polski na przełomie wieków XVIII i XIX”. Początek o godzinie 2 i pół po południu. Wejście 10 kop.

Artykuł udostępniony na podstawie indywidualnej zgody od Biblioteki Publicznej im. dr. Władysława Biegańskiego w Częstochowie.
Więcej
Miejsce konspiracyjnych spotkań

Fotografia z Panoramy wydanej w kwietniu 1955 roku razem z komentarzem:

„ZIELONA”, przedmieście Dąbrowy Górniczej (widok sprzed pół wieku). Widoczny na tylnym planie las był stałym miejscem konspiracyjnych zebrań i masówek robotniczych. W okresie carskiego ucisku miejsce to stanowiło prawdziwą katedrę marksizmu, w której wykładowcami byli miedzy innymi Feliks Dzierżyński i Róża Luksemburg…

Dziś las na Zielonej przekształca się w płuca Zagłębia, w Park Kultury i Wypoczynku. Jeden z największych tego rodzaju obiektów w Polsce. Potomkowie bojowników rewolucji 1905 roku znajdować tu będą odpoczynek po ofiarnej pracy dla kraju, którego wolność wywalczyli ich ojcowie i dziadowie.

Podziękowania dla p. Arkadiusza Rybaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Miejsce śmierci Miętki

Fotografia z Panoramy wydanej w kwietniu 1955 roku razem z komentarzem:

Tu, na pobliskiej ulicy Kościelnej, dziś Kołłątaja, dosięgła uciekającego Miętkę kozacka kula. Grób Miętki na starym cmentarzu przez szereg lat pokrywał się w dniu 1 Maja wieńcami. Historię bohaterskiej śmierci Miętki zna wielu starych dąbrowian. Jednym z nich jest widoczny na zdjęciu członek SDKPiL., Wacław Wach. Zachował on w pamięci wiele wspomnień związanych z walkami robotniczymi w Zagłębiu.

W tle widać kamienicę przy ul. Kołłątaja 17.

Podziękowania dla p. Arkadiusza Rybaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Stara oberża

Fotografia z Panoramy wydanej w kwietniu 1955 roku razem z komentarzem:

STARA OBERŻA na Redenie, jedna z najstarszych budowli Dąbrowy Górniczej, zajęta była w początkach stulecia na koszary kazaków, którzy znęcali się w bestialski sposób nad robotnikami. W odwet postanowiono wykonać na koszary zamach bombowy. Podjął się tej akcji Mieczysław Miętka, jeden z najbardziej bajowych członków SKDPiL. Zamach nie udał się, gdyż wrzucona przez okno bomba padła na łóżko i nie wybuchła. Za zamachowcem wszczęto pościg.

To bardzo ciekawa informacja – wcześniej na łamach Dawnej Dąbrowy była informacja, że zamach Miętki miał miejsce w koszarach ale w centrum miasta w tzw. „Ognisku”. W Panoramie pada wiele precyzyjnych (poza błędnym imieniem – właściwe to Edward) informacji w tym temacie – wygląda więc na to, że trzeba będzie napisać nową historię tego zamachu.

Podziękowania dla p. Arkadiusza Rybaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Stary ratusz

Fotografia z Panoramy wydanej w kwietniu 1955 roku razem z komentarzem:

„Stary ratusz” – przedziwna logika historii, przeznaczyła na siedzibę władzy ludowej miasta budynek wzniesiony w miejscu, gdzie niegdyś znajdował się dom Gęborków, główne ognisko konspiracyjne w Dąbrowie. Cała rodzina Gęborków należała do najaktywniejszych działaczy rewolucyjnych. Kilku jej członków za to katorgą.

Podziękowania dla p. Arkadiusza Rybaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Jakub "Kuba" Dębski

Fotografia z Panoramy wydanej w kwietniu 1955 roku razem z komentarzem:

Jakub Dębski, pseudonim „Kuba”, jeden z najaktywniejszych działaczy PPS-Lewicy, dziś kierownik wydziału opieki społecznej miejskiej rady. Za swą działalność w okresie rewolucji odznaczony został Orderem Sztandaru Pracy I klasy. Zdjęcie przedstawia „Kubę” w ubraniu katorżniczym i pochodzi z 1908 roku., gdy Dębski, przychwycony podczas transportu nielegalnych druków, skazany został na dożywotne zesłanie, z którego wyzwoliła go dopiero Wielka Rewolucja.

Podziękowania dla p. Arkadiusza Rybaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Gęborek

Fotografia z Panoramy wydanej w kwietniu 1955 roku razem z komentarzem:

Ludwik Gęborek, członek SDKPiL. Skazany za swą działalność na zesłanie w głąb Rosji, pracował dalej w tamtejszych organizacjach robotniczych. Czynny uczestnik Rewolucji Październikowej. Później był kurierem w radzieckiej służbie dyplomatycznej. Maryna Gęborek, niezmordowana kolporterka prasy socjaldemokratycznej, podzieliła wygnańczy los swojego brata Ludwika i jak on oddała swe siły w służbie młodego państwa radzieckiego.

Teodozja z Gęborków Żelaskiewiczowa, jedyna żyjąca jeszcze przedstawicielka rewolucyjnego rodzeństwa. Jako młoda dziewczyna brała udział w wypadkach 1905 r., kolportując – z narażeniem życia – prasę partyjną. Dziś w otoczeniu najbliższej rodziny spędza spokojną starość w małym domku w Starej Dąbrowie.

Podziękowania dla p. Arkadiusza Rybaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Tablica upamiętniająca Dzierżyńskiego

Fotografia z Panoramy wydanej w kwietniu 1955 roku razem z komentarzem:

„Śladami rewolucji”

Huta Bankowa – przed pół wiekiem największy zakład metalurgiczny Rosji – przynosiła panom Riesenkampfom i Plemiennikowom 700 tysięcy rubli dywidendy, a 3500 robotnikom zaledwie kilkadziesiąt kopiejek dziennego zarobku. Tu był jeden z głównych ośrodków robotniczego gniewu. Na dziedzińcu huty przemawiał na jednym z wieców Feliks Dzierżyński, wzywając proletariat Zagłębia do poparcia walki ich rosyjskich braci. Dziś świadczy o tym pamiątkowa tablica przy wejściu i nowa nazwa huty, nadana jej w 25-tą rocznicę śmierci wielkiego trybuna Rewolucji Październikowej.

11.IX.1877 R. – 20.VII.1926 R.
TU NA DZIEDZIŃCU HUTY BANKOWEJ
W GRUDNIU 1905 R.
FELIKS DZIERŻYŃSKI WYSTĄPIŁ
NA WIECU WZYWAJĄC ROBOTNIKÓW
ZAGŁĘBIA DO POPARCIA
WALCZĄCEGO NA BARYKADACH
PROLETARIATU MOSKWY

HUTA im. F. DZIERŻYŃSKIEGO
PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE WYODRĘBNIONE
W DĄBROWIE GÓRNICZEJ

Podziękowania dla p. Arkadiusza Rybaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Rewolucyjna Dąbrowa

Bogato uzupełniony fotografiami artykuł z Panoramy wydanej w kwietniu 1955 roku i wiele ciekawych informacji:

„Śladami rewolucji”

Huta Bankowa – przed pół wiekiem największy zakład metalurgiczny Rosji – przynosiła panom Riesenkampfom i Plemiennikowom 700 tysięcy rubli dywidendy, a 3500 robotnikom zaledwie kilkadziesiąt kopiejek dziennego zarobku. Tu był jeden z głównych ośrodków robotniczego gniewu. Na dziedzińcu huty przemawiał na jednym z wieców Feliks Dzierżyński, wzywając proletariat Zagłębia do poparcia walki ich rosyjskich braci. Dziś świadczy o tym pamiątkowa tablica przy wejściu i nowa nazwa huty, nadana jej w 25-tą rocznicę śmierci wielkiego trybuna Rewolucji Październikowej.

Ludwik Gęborek, członek SDKPiL. Skazany za swą działalność na zesłanie w głąb Rosji, pracował dalej w tamtejszych organizacjach robotniczych. Czynny uczestnik Rewolucji Październikowej. Później był kurierem w radzieckiej służbie dyplomatycznej. Maryna Gęborek, niezmordowana kolporterka prasy socjaldemokratycznej, podzieliła wygnańczy los swojego brata Ludwika i jak on oddała swe siły w służbie młodego państwa radzieckiego.

Teodozja z Gęborków Żelaskiewiczowa, jedyna żyjąca jeszcze przedstawicielka rewolucyjnego rodzeństwa. Jako młoda dziewczyna brała udział w wypadkach 1905 r., kolportując – z narażeniem życia – prasę partyjną. Dziś w otoczeniu najbliższej rodziny spędza spokojną starość w małym domku w Starej Dąbrowie.

Jakub Dębski, pseudonim „Kuba”, jeden z najaktywniejszych działaczy PPS-Lewicy, dziś kierownik wydziału opieki społecznej miejskiej rady. Za swą działalność w okresie rewolucji odznaczony został Orderem Sztandaru Pracy I klasy. Zdjęcie przedstawia „Kubę” w ubraniu katorżniczym i pochodzi z 1908 roku., gdy Dębski, przychwycony podczas transportu nielegalnych druków, skazany został na dożywotne zesłanie, z którego wyzwoliła go dopiero Wielka Rewolucja.

Budynek „Sztygarki” tj. szkoły górniczej (wygląd sprzed 50 lat). Plac przed szkołą był miejscem masówek robotniczych. Tu 1 lutego 1905 roku odbył się wiec robotniczy, zwołany na wieść o zajściach w Petersburgu.

„Stary ratusz” – przedziwna logika historii, przeznaczyła na siedzibę władzy ludowej miasta budynek wzniesiony w miejscu, gdzie niegdyś znajdował się dom Gęborków, główne ognisko konspiracyjne w Dąbrowie. Cała rodzina Gęborków należała do najaktywniejszych działaczy rewolucyjnych. Kilku jej członków za to katorgą.

DRUKARSKA PRASA „PEDAŁÓWKA”.Pochodziła z drukarni Jarmułowicza w Sosnowcu, gdzie przez krótki okres „dni wolnościowych” w 1905 r. bito na niej legalnie prasę lewicową. Po ogłoszeniu stanu wojennego przeszła w posiadanie PPS-Lewicy i stanowiła podstawę konspiracyjnej drukarni, którą kierował Dębski. Nakładaczką była widoczna na zdjęciu Maria Renisz, pseudonim „Berta”, obecnie M. Cichońska, zamieszkała w Lublinie. Policja usiłowała bezskutecznie odszukać miejsce ukrycia drukarni, które przez pewien czas znajdowało się w domu, udzie mieszkał… komendant żandarmerii. Po fali aresztowań w 1908 r. prasę zakopano w komórce Jana Zuchowskieeo w Bukownie, gdzie odnalazł ją „Kuba“ po powrocie z Syberii w 1919 r. Zdjęcie pochodzi z tego właśnie czasu.

STARA OBERŻA na Redenie, jedna z najstarszych budowli Dąbrowy Górniczej, zajęta była w początkach stulecia na koszary kazaków, którzy znęcali się w bestialski sposób nad robotnikami. W odwet postanowiono wykonać na koszary zamach bombowy. Podjął się tej akcji Mieczysław Miętka, jeden z najbardziej bajowych członków SKDPiL. Zamach nie udał się, gdyż wrzucona przez okno bomba padła na łóżko i nie wybuchła. Za zamachowcem wszczęto pościg.

Dąbrowa Górnicza jest miastem leżącym na głównym gościńcu dziejów ostatnich kilkudziesięciu lat. Historia biegła tu rytmem karabinowych salw po błotnistych wybojach ulic, przemykała się ukradkiem przez mroczne poddasze i zatęchłe sutereny lub wypływała wielotysięcznym rewolucyjnym tłumem na dziedzińce kopalń i hut. Pół wieku temu, gdy carskim imperium wstrząsnął potężny wybuch rewolucyjnego wulkanu, Dąbrowa była jednym z kraterów, przez który wylała się lawa robotniczego gniewu. Pamięć tych zdarzeń, utrwalonych na kartach historii w głównych tylko zarysach, trwa wciąż jeszcze żywa w opowiadaniach najstarszych mieszkańców miasta, świadków i czynnych uczestników ówczesnych strajków, manifestacji i walk. Najczynniejszych z nich — Jakuba Dębskiego, Antoniego Otto, Jana Korka, Franciszka Jamrozego — wyróżniła władza ludowa najwyższymi odznaczeniami państwowymi. Ulice, domy, zarośla były tu na równi z człowiekiem, sprzymierzeńcem lub wrogiem. Dawały kryjówkę i pomoc albo groziły niewolą i śmiercią. Podzieliły też los swych ludzkich towarzyszy. Wiele z nich przestało istnieć, a na ich miejscu wyrosły jasne przestronne bloki, słoneczne place lub cieniste zieleńce.

Tu, na pobliskiej ulicy Kościelnej, dziś Kołłątaja, dosięgła uciekającego Miętkę kozacka kula. Grób Miętki na starym cmentarzu przez szereg lat pokrywał się w dniu 1 Maja wieńcami. Historię bohaterskiej śmierci Miętki zna wielu starych dąbrowian. Jednym z nich jest widoczny na zdjęciu członek SDKPiL., Wacław Wach. Zachował on w pamięci wiele wspomnień związanych z walkami robotniczymi w Zagłębiu.

JAN DUDA, stary działacz lewicowy sprzed pół wieku, nosi jeszcze wśród siwych włosów blizny z ran odniesionych w starcia pod hutą „Katarzyna”.

„ZIELONA”, przedmieście Dąbrowy Górniczej (widok sprzed pół wieku). Widoczny na tylnym planie las był stałym miejscem konspiracyjnych zebrań i masówek robotniczych. W okresie carskiego ucisku miejsce to stanowiło prawdziwą katedrę marksizmu, w której wykładowcami byli miedzy innymi Feliks Dzierżyński i Róża Luksemburg…

Dziś las na Zielonej przekształca się w płuca Zagłębia, w Park Kultury i Wypoczynku. Jeden z największych tego rodzaju obiektów w Polsce. Potomkowie bojowników rewolucji 1905 roku znajdować tu będą odpoczynek po ofiarnej pracy dla kraju, którego wolność wywalczyli ich ojcowie i dziadowie.

Podziękowania dla p. Arkadiusza Rybaka za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Loteria Hlawskiej

Wycinek pobrany z SBC z wydania:
1906-1936 Jednodniówka jubileuszowa Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Czeladzi

Większe wygrane stale padają w Kolekturze
ST. HLAWSKIEJ
w Sosnowcu 3-go Maja 23

Odziały:
Będzin, ul. Małachowskiego 1
Dąbrowa Górnicza, 3 Maja 2
Zawiercie, ul. 3-go Maja 3
Grodziec, ul. Kościuszki 5

Losy do 1 klasy 36 loterji są już do nabycia
Ciągnienie rozpoczyna się 18 czerwca 1936 roku.
Więcej
Książka telefoniczna 1929

Wszystkie dąbrowskie dane ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem” znajdują się tutaj.

Więcej
Książka telefoniczna 1929 Strzemieszyce i Ząbkowice

Dąbrowski fragment ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem” (połączone fragmenty dwóch stron):

Strzemieszyce

24 Ambulatorium Sejmikowe weterynaryjne, Szosowa, dom Miedziejewsklego.
1 Bank Spółdzielczy z ogr. odp., Warszawska 50.
39 Boruchowski I., strzemieszyckie zakłady wapienne, obok dworca warszawskiego.
10 Bubel Antoni, restauracja, Stacyjna 76.
19 Dobrzański Roman, zakłady wapienne, „Wapno Strzemieszyckie”, Szosowa 167.
(dod.) wapienniki.
6 Dudek Stanisław, kupiec, m„ Szosowa 359.
26 Frajndlich Josek, m., Warszawska 72.
15 Gallot Józef, sekretarz Dozoru Szkolnego gm. Olkusko-Siewierskiej, m., Wikarjacka 254 a.
28 Garmulewlcz Juljan, m., Szosowa 158.
25 Grun Rachnyl, m., Warszawska 50.
2 Halisiewicz Icek, m., Warszawska 54.
5 Koleje Państwowe, dworzec stacji Radomskiej.
13 Musiał Piotr, kierownik szkoły, m., Zielona 152.
18 Nadleśnictwo „Dąbrowa”, leśnictwo”.Łosień”, Strzemieszyce.
(dod.) gajówka przy Tworzniu.
20 Nirenberg Szymon, kupiec, mieszk., Kościelna 90.
31 Plawner Cudek, m., Warszawska 50.
14 Putowskt Józef, m., Warszawska 66.
11 Rogójski Mieczysław, ks. proboszcz, plebanja.
32 Rożen Wadja, m., Warszawska 49.
30 Rozenblatt Jakób, m., Szosowa 341.
21 „Strem” Tow. zakładów chemicznych Sp. Akc. (zob. centrala w Dąbrowie).
(dod.) mieszk. dr. Chazanowicza.
4 Szklana huta, Szosowa 43.
9 Szumowski Leonard, m., Warszawska 48.
16 Taub Chaskiel, kupiec, m., Szosowa.
17 Warszawskie Tow. Kop. Węgla i Zakł. Hutn., Posterunek oświetlenia, Kolejowa. dom Wyszomirskiego.
23 „Wiesława”, kop. węgla kamiennego, Strzemieszyce.
12 Zaks Hendel, m.. Warszawska 46.
8 Zyss Adam, dr. M., Szosowa 155.

Ząbkowice
11 Belgijska Sp. Akc. Południowo – Rosyjskich Hut Lustrzanych, Huta w Ząbkowicach.
(dod.) gab. dyrektora.
2 „Elektryczność”, Towarzystwo Akc.
(dod.) mieszkanie dyrektora.
15 Grochowski Włodzimierz, m.
Koleje Państwowe:
12 Dyżurny Ruchu, dworzec kolejowy.
13 Naczelnik I Oddziału Drogowego,
gab. dworzec.
(dod.) mieszk. naczelnika inż. Hermana.
6 Łada Stanisław, zarząd wapienników i kamieniołomów, dom Łaniewskiego.
9 Pluciński Józef, ks., probostwo.
Policja Państwowa:
4 Posterunek Policji Państw. Ząbkowice.
5 „ „ „
Siegreich L. T.:
7 Kamieniołomy dolomitu i wapienia (prażaki dolomitowe).
8 Mieszkanie.
14 Szulc Rudolf, dr. med., m.
10 Urząd Pocztowy.
3 Ząbkowicka Fabryka Szkła, Akc. Tow.
17 Zylbersztein Majer, m., dom Mądrego

Więcej
Książka telefoniczna 1929 W-Z

Dąbrowski fragment ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”:

117 Weksler Moszek Hersz, m., Łukasińskiego 34.
259 Welner Izrael, m., 3-go Maja 9.
296 Wieluński Szczepan, inż. górniczy, m., Górnicza 1.
248 „Wiesława”, kop. węgla kamiennego, Sp. z ogr. odp., biuro, Narutowicza 35.
249 Winiarski Józef, inż. m., Sobieskiego 12.
299 Winkiel Ludwik, m., Okrzei 13.
81 Winnicki Jan, m., Dąbrowskiego 15.
166 Winogron Leopold, skład apteczny, Kr. Jadwigi 28.
242 Wojciechowski Michał, m., Szopena 56.
86 Wojewódzki Wacław, m., Wesoła 23.
142 Woźniak Emil, m., Sienkiewicza 1.

Z
147 Zając Szmul, m., 3-go Maja 17.
231 Zajdband Izaak, m., Okrzei 20.
271 Zaks Maurycy, m., Zagórze, Miroszewskich 28. ,
116 Zamojski Wincenty, ks., plebanja, Zagórze.
150 Zawiadowca stacji Dąbrowa, dworzec kolejowy.
185 Zieliński Andrzej, parowe zakłady cegielń., Zagórze.
263 Zilberfrajnd Szlama, mieszk., Kr Jadwigi 22.
126 Ziomek Mieczysław, skład konfekcji damskiej i męskiej, 3-go Maja 16.
Zjednoczone Fabryki Maszyn, Kotłów i Wagonów L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper Sp. Akc., Kolejowa 8.
65 Biuro Zakupów.
(dod.) Biuro techniczne.
76 Gabinet dyrektora, inż. E. Styputkowskiego.
(dod.) mieszkanie dyrektora.
159 Zjednoczone Zakłady Przemysłowe, J. Kagalski, 3-go Maja 12.
293 Złotnik Henryk, m., 3-go Maja 9.
23 Związek Zawodowy Górników, 3-go Maja 14.
(dod.) kancelarja.
281 Zygmunt Stanisław, m., 3-go Maja 18.
Zylberszac Izrael,
170 Skład wyrobów żelaznych, Sobieskiego 15.
3 Mieszkanie, Sobieskiego 17.
Więcej
Książka telefoniczna 1929 S-W

Dąbrowski fragment ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”:

Strzegowski Lewek:
162 Fabryka tektury asfaltowej, Piłsudskiego 23.
(dod.) biuro.
62 Mieszkanie, Kr. Jadwigi 29.
76 Stypułkowski Edward, inż, dyr. fabr. Zjedn. Fabr., Kotłów i Wagonów, L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper, Kolejowa 8.
222 Sunderland Kazimierz, inż., m., 3-go Maja 29.
227 Swirtun Walery, inż. górniczy, dyr. Huty Bankowej, m., Kr. Jadwigi 12.
89 Szeligowski Mieczysław, m., Okrzei 1
5 Szkoła Górniczo Hutnicza Państwowa, Plac Legjonów 85.
156 Szkoła Handlowa Żeńska E. Łabudzińskiej, 3-go Maja 4.
31 Szpigielman Lejb, m., Krótka 6.
188 Szpigielman Majer, m., Sobieskiego 11.
24 Szpital „Św. Barbary”, Szpitalna 4.
(dod.) mieszk. dr. Lipskiego.
239 Szpital „Św. Wincentego”, Szpitalna.
95 Szwajcer Izydor, m., Okrzei 13.

Ś
61 Święcki Stanisław, drukarnia, Sobieskiego 19.

T
112 Tartak parowy, Magierkiewicz M. i Szpigielman M., Wałowa 10.
301 Teatr-kino „Uciecha”, 3-go Maja 14.
16 Telegraf państwowy, Sobieskiego 8.
Telefony Sosnowieckie (Zagłębia Dąbrowskiego), 3-go Maja 21.
0 Naczelniczka stacji
0 Wydział reklamacji i informacji,
195 Biuro naprawy.
195 Tkaczenko Katarzyna, m., Kr. Jadwigi 42.
208 Trepka Wiktorja, m., Kościuszki 58,
215 Trzetrzewiński Adam, m., Kościuszki 34.
165 Tytoniowych Surowców magazyn państwowy, Maczki

U
301 „Uciecha”, kino teatr, 3-go Maja 14.
230 Ulen & Company, Łabędzka.
184 Unger Abram Icek, m., Sobieskiego 19.
19 Urbańczyk Piotr, m., Narutowicza 35.
6 Urbańczyk Stanisław, inż., cegielnia elektryczna, Zagórze, Miroszewskich.
25 Urząd Gminy Zagórze, Zagórze.
120 Urząd Gminy Olkusko-Siewierskiej, powiat Będziński. Strzemieszyce.
9 Urząd Górniczy Okręgowy Dąbrowski, Kr. Jadwigi 18.
(dod.) gab. nacz., inż. Rogalewicza M.
42 Urząd Górniczy Okręgowy Sosnowiecki, Kr. Jadwigi 35.
(dod.) gab. naczel. inż. Steckiego M.
16 Urząd Telegraficzny, Sobieskiego 8,

W
48 Wajnsztajn Icek Mendel, przemysł drzewny, biuro, Szopena 26.
(dod.) mieszkanie.
298 Wajssalc Szymon Wolf, zakład krawiecki, Sienkiewicza 1.
11 Warszawskie T-wo Kopalń i Zakł. Hutnicz., „Niemce”, „Kazimierz”,(zob. centr. telefon w Sosnowcu).
(dod.) Nr. 1 Biuro kontroli.
„ 3 Szpital.
„ 4 Biuro zakupów.
„ 5 Mieszk. dyr. Sągajłło.
„ 6 Rozmównica.
„ 7 Ekspedycja węglowa.
„ 8 Kop. „Juljusz”.
„ 9 Mieszk. dyr. Wojewódzkiego.
„ 10 Gab. inż. Kuropatwińskiego.
„ 11 Sklep.
„ 12 Mieszk. inż. Kuropatwińskiego.
„ 13 Zawiadowca kop. „Juliusz’”
„ 14 Zawiadowca kop. „Kazimierz”.
„ 15 Gab. dyr. Karneya.
„ 16 „ „ Wojewódzkiego.
„ 17 Buchalterja.
„ 18 Gab. dyr. Sągajłło.
„ 19 Kop. „Jakób”
„ 20 Mieszk. dyr. Karneya.
„ 21 „ Rejmenta A., kol. Ostrowy.
Więcej
Książka telefoniczna 1929 P-S

Dąbrowski fragment ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”:

13 Centrala telefoniczna.
247 „
(dod.) Nr. 1 Gab. dyr. Cabana.
„ 2 „ „ Tarnowskiego.
„ 3 Mieszk. dyr.
„ 4 Wydział elektrotechn.
„ 5 Magazyn główny.
„ 6 Sekretarjat
„ 7 Mieszk. dyr. Cabana.
„ 8 Wydział sprzedaży.
64 Piotrowski Juljusz, m., 3-go Maja 32.
305 Polakowski Teofil, podkom. p. p, m., Traugutta 7.
Policja Państwowa:
44 Komisarjat IV-ty, 3-go Maja 22.
(dod.) gab. kierownika.
225 Oddział Konny. III pluton. Dąbrowskiego 11.
67 Posterunek Zagórze.
71 „ Gołonóg.
72 „ Strzemieszyce.
151 „ Klimontów.
152 „ Kazimierz.
96 Pradelski Dawid, m., Szopena 20.
261 Prejzerowicz Dawid Josek, m., 3-go Maja 27.
270 Przytulski Saturnin, m., Kościuszki 18.

R
Rada Zjazdu Przemysł. Górniczych, 3-go Maja 11.
43 Sprawy ogólne.
(dod.) gab. inż. górn. St. Zielińskiego.
75 Sekretarz.
209 Wydział statystyczny.
264 Ratyński Ferdynand, m., Kr. Jadwigi 34.
256 Rechnic Bernard, m., Kościuszki 34.
228 Rechnic Jakób, m., Legjonów 3.
29 „Reden”, Franko-Polskie T-wo Górnicze, Kr. Jadwigi 12.
30 Reichman Aleksander, m., 3-go Maja 12.
190 Reichman Dawid, m., 3-go Maja 12.
155 Ringmanówna Antonina Julia, księgarnia, Sienkiewicza 1.
234 Rozenberg Szulim, m., Limanowskiego Bolesł. 30.
193 Rozenblum Josek, m., Kr. Jadwigi 32.
216 Rozenblum Motel, m., Kr. Jadwigi 38.
254 Rudzki Roman, m., Sobieskiego 29.
134 Rybsztajn Herszlik, m., Narutowicza 35.
4 Rzeźnia Miejska, Jaworowa 53.
(dod.) gab. dr. Schönborna.

S
106 Sajdak Gustaw, m., Kościuszki 6.
307 Sąd Pracy, 3-go Maja 14.
109 Schabowski Józef, skład broni, maszyn do szycia, rowerów, instrumentów muzycznych i radjosprzętu, Sobieskiego 10.
79 Schönborn Eugenjusz, lekarz weterynarji. M., Sienkiewicza 29.
157 Seminarjum nauczycielskie męskie im. „R. Traugutta”, Kr. Jadwigi 11
141 Serrini Stefan, fabryka gilz. Narutowicza 41.
297 Sęczykowski Stanisław, inż. przedsiębiorstwo budowlane „Collabor”, Legjonów.
27 Sędzia śledczy I-go rewiru, 3-go Maja 4.
80 „Sielanka”, cukiernia, 3-go Maja 1.
1 Siwek Józef, m., Łukasińskiego 7.
175 Smolaki Karol, inż. góra., m., Limanowskiego Bolesł. 31.
41 „Stanisław” kop. węgla kamiennego, Sp. z ogr. Odp., Narutowicza 35
(dod.) Nr. 1 Gab. dyrektora.
„ 2 Mieszk. A. Landsberga.
172 Sternik Jakób, lekarz dentysta Sobieskiego 11.
Stowarzyszenie Dozoru Kotłów w Warszawie, Sienkiewicza 7.
101 Biuro.
20 Mieszkanie inż. Gęca Piotra.
292 Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich, Kino „Kometa”, Kościuszki 18.
84 Straż Ogniowa Ochotnicza, Koszelew.
2 „Strem”, T-wo Akc. zakładów chemicznych, Strzemieszyce (zob. centr w Strzemieszycach).
(dod.) Nr. 1 Mieszk. dyr. Zyssa.
„ 2 . inż. Knabe.
„ 3 Stacja kolejowa Strzemieszyce – Warszawskie
„ 4 Dyrekcja.
102 „Strzemieszyce”, zakłady przemysłowe, Sp. Akc., Strzemieszyce,
(dod.) mieszk. dyr. I. Chrzanowskiego
„ d-ra A. Havtlera

Więcej
Książka telefoniczna 1929 L-P

Dąbrowski fragment ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”:

289 Landsman M. I Kanarek B., pierwszorzędny magazyn gotowych ubiorów. Sobieskiego 19.
153 Liberman Herc, m., Kr. Jadwigi 22.
257 Liberman Majer Henoch, m., Kościuszki 25.
220 Lubling Szyja, m, Szopena 28.
156 Łabudzińska Emilja, szkoła handlowa żeńska. 3-go Maja 4.
258 Łaska Nuchim, m., Kr. Jadwigi 41.

M
165 Magazyn Państwowy surowców tytoniowych, Maczki.
140 „Magazyn Współczesny”, Englert A. i Królikowski S., Kr. Jadwigi 2.
112 Magierkiewicz Mendel i Szpigielman Mordka, tartak parowy, Wałowa 10.
Magistrat m. Dąbrowy, 3-go Maja 22.
10 Centrala telefoniczna.
197 „
(dod.) Nr. 1 Gabinet Prezesa Rady Miejskiej.
„ 2 Gab. prezydenta.
„ 3 „ wice-prezydenta.
„ 4 Kancelarja Rady Miejsklej.
„ 5 Wydz. budowlany.
„6     „ gospodarczy.
„7     „ skarbowy.
„8     „ ogólny.
„9     „ administracyjny.
„10     „ zdrowia.
„11     „ opieki społecznej
„12     „ szkolny.
„13     „ Garaże.
„14

283 Betoniarnia miejska Kościuszki 16.
„Maksymiljan”, kopalnia węgla kamiennego.
214 Kopalnia.
282 Biuro, Kościuszki 34.
263 Marcinkowski Władysław, m.. Limanowskiego 31.
168 Migurskl Józef, m., Legjonów 9.
272 Milechman Szmul, m., Sobieskiego 11.
267 Miodownik Mordka Lejb, m., Legjonów 101.
176 Miodownik Zelig, m„ Wesoła 28.
68 Mirek Edmund i S-ka, drukarnia, 3-go Maja 4.
182 Mitelman Samuel, dr. medyc, m., Okrzei 2.
260 Młodzianowska Leokadja, przełożona gimnazjum żeńskiego, m., 3-go Maja 10.
85 Młyn parowy „Antoni”, Kołłątaja 21.
(dod.) mieszkanie kierownika Klimaszewskiego T.
171 Mondszajn Bernard, m., Kościuszki 9.
103 Moneta Samnel, skład materiałów aptecznych. Sobieskiego 29.
52 Morgulec Roman, adwokat, m., Sobieskiego 6.

N
149 Nadleśnictwo Dąbrowa, kancelarja, kol. Gołonóg.
60 Neufeld Wolf, m., Krótka 6.
11 „Niemce”, Warsz. Tow. Kopalń i Zakładów Hutn., Kazimierz, zob. Warszawskie Towarzystwo.
275 Niepielski Adam, dr. med., m., 3-go Maja 16.
8 Nowicki Antoni, inż., biuro techniczne, Kościuszki 42.
138 Nowotarski Jan, m., Konopnickiej 3.
294 Nussbaum I. i Ferens M. H, sprzedaż drzewa, Kościuszki 15.
246 Nusbaum Jakób Dawid, m, Sobieskiego 12.

O
202 „Ognisko”, siedziba organizacyj narodowych. Krótka 11.
9 Okręgowy Urząd Górniczy Dąbrowski, Kr. Jadwigi 18.
(dod.) gab. nacz. Rogalewicza.
42 Okręgowy Urząd Górniczy Sosnowiecki, Kr. Jadwigi 35.
(dod.) gab. naczel. inż. Steckiego M.
286 Olszewski Antoni, m., Sobieskiego 10.
125 Otto Leokadja, m.. Sobieskiego 8.
167 Owczarek Czesław, m.. Sobieskiego 27.

P
163 Pająk Władysław i S-ka, warsztaty mechaniczne, Piłsudskiego 17.
„Paryż”, Tow, Francusko – Włoskie Dąbrowskich Kop. Węgla, Ogrodowa 15.

Więcej
Książka telefoniczna 1929 H-L

Dąbrowski fragment ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”.

154 Biuro sprzedaży.
199 „ zakupów.
226 Wydział Gospodarczy.
227 Mieszkanie dyr. Swirtuna W., Kr. Jadwigi 12.
304 Gabinet dyr. hand. Debrey’a Karola, Sobieskiego 24.
127 Huszno Andrzej, ks. proboszcz Kościoła Narodowego, Janowska 9, dom własny.

I
18 Inspektor Pracy 23 Obwodu, kancelarja, Krótka 2.

J
265 Janicki Teodor, apteka, Kr. Jadwigi 39.
118 Janicki Teodor, apteka SS-rów J. Grochowskiego, Sobieskiego 9.
306 „Józefa”, kop. węgla kamiennego, S-ka z org. odp., obok kolonji Koszelew.
97 Juszczyk Józef, m., Narutowicza 44.

K
238 Kaczkowski Józef, dyr. gimn., m., Kościuszki 41.
159 Kagalski Jerzy, zjednoczone zakłady przemysłowe, 3-go Maja 12.
139 Kajzer Adam Stanisław, rejonowa hurtownia wyrobów tytoniowych, Sobieskiego 15.
178 Kanarek Berek, m„ 3-go Maja 24.
289 Kanarek B. i Landsman M., pierwszorzędny magazyn gotowych ubiorów, Sobieskiego 19.
66 „Karol” kopalnia węgla, biuro, Sobieskiego 8.
(dod.) mieszkanie dyrekt.
„Karpaty”, sprzedaż produktów naftowych, S-ka z ogr. odp.:
173 Biuro, Kr. Jadwigi 2.
174 Magazyn, Łabędzka 5.
Kasa Chorych Powiatowa:
40 Oddział w Dąbrowie, 3-go Maja 14.
(dod.) gab. kierownika.
192 Ambulat. Centralne, Żeromskiego 1.
253 Nr. 25. kol. Reden
194 Ambulat. Nr. 27, Narutowicza..
(dod.) mieszkanie dr. St. Bendarzewskiego
250 Apteka IX, 3-go Maja 14.
24 Szpital „Św. Barbary”, Szpitalna
(dod.) mieszk. Dr. Lipskiego.
239 Szpital „Św. Wincentego”, Szpita
301 Kino-teatr „Uciecha”, 3-go Maja 14.
91 Klein Bracia, dąbrowski przemysł druciany, Szopena 72.
(dod.) mieszk. Kierown., Kleina J.
291 Klein Jakób, m. Szopena 72.
(dod.) biuro.
284 Kokowski Kazimierz, inż., m., Sienkiewicza 11
Koleje Państwowe:
55 Ekspedycja Towarowa dworzec towarowy.
150 Zawiadowca stacji Dąbrowa, dworzec osobowy.
255 Kołakowski Edward, dr. Med., m., Szopena 6.
Konwencja Węglowa Dąbrowsko-Krakowska,
105 Biuro, 3-go Maja 11.
(dod.) gab. sekretarza.
245 Mieszkanie kierownika biura, Traugutta 17.
306 Kopalnia węgla kamiennego „Józefa”, Sp. z ogr. odp., obok kol. Koszelew.
32 Kosiński Edward, biuro budowlane, Sienkiewicza 11- (dod.) mieszkanie.
235 Kosmalski Franciszek, m., Okrzei 2.
47 Kozłowski i Kałkowski, biuro handlowe, Konopnickiej 7.
140 Królikowski S. i Englert A.,„Magazyn Współczesny”, Kr. Jadwigi 2
204 „Książnica Zagłębia”, księgarnia, Sobieskiego 17.
160 Kudelski Marjan, m., Narutowicza 32.
34 „Kurjer Zachodni-Iskra”, Oddział redakcji w Dąbrowie, St. Grządzielski, 3-go Maja 4.

L
63 Lajtner Abram, m., Piłsudskiego 3.
82 Lajtner Bernard, m., Sobieskiego 7.
236 Leslak Roman, m., 3-go Maja 21.
Więcej
Książka telefoniczna 1929 D-H

Dąbrowski fragment ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”.

Dozór Kotłów w Dąbrowie Górniczej, Sienkiewicza 7.
101 Biuro.
20 Mieszkanie Inż, Gęca Piotra.
7 Dyja Mieczysław, skład towarów kolonjalnych, Sobieskiego 7.
252 Dzierżanowski Konstanty, inż. Górn. m., Górnicza 1.
229 Dzierżawski Feliks, m., Zagórze, Kościelna 40.

E
207 Edelist Izrael, m., Wiejska 6.
287 Eisenman Abram, m., Kościuszki 5.
55 Ekspedycja Towarowa Kolejowa, dworzec towarowy. Stacyjna 1.
31 Elektrownia Okręgowa w Zagłębiu Dąbrowskiem, Sp. Akc., telefon posterunku miejscowego, 3 Maja 4.
„Elibor„, Sp. Akc., ,.Ł.J. Borkowski”, Kościuszki 1.
28 Centrala telefoniczna.
59 -II-
140 Englert Aleksander i Królikowski Stefan, „Magazyn Współczesny”, Kr. Jadwigi 2.
277 „Expres Zagłębia”, 3-go Maja 14.

F
169 Falewicz Jan, inżynier komunikacji m., Żeromskiego 10.
245 Falkowski Karol, kierownik biura Konwencji Węglowej Dąbrowsko-Krakowskiej, m., Traugutta 17.
70 Feder Abram Icek, m„ ul. Kościuszki 24.
394 Ferens M. H. i Nussbaum I., sprzedaż drzewa Kościuszki 15.
„Flora”, Tow. Akc. Kopalń Węgla, kol. Flora.
12 Centrala telefoniczna.
108 -II-
232 Szyb „Jan II”.
189 Fochtman Franciszek, fabryka wyrobów betonowo-kamieniarskich, Narutowicza 66.
13 Francusko-Włoskie Tow. Dąbr. Kop. Węgla, zob. „Paryż”.
119 Fuks Berek, m., Sienkiewicza 21.
113 Futerko Lipa, m., Sobieskiego 8.

G
285 Gawlikowski Jan, m., Sobieskiego 37.
20 Gęca Piotr, inż. Okręg. Stow. Dozoru Kotłów w Warszawie, m., Sienkiewicza 7.
111 Gimnazjum Męskie Państwowe im. „W. Łukasińskiego”, ul. Łukasińskiego.
295 Glecer Fajwel, cukiernia „Wersal”, Okrzei 1.
278 Gliksonówna Rozalja, lekarz dentysta, m., Okrzei 35.
186 Gluzerman Herszlik, sklep spożywczy, Sobieskiego 6.
120 Gmina Olkusko-Siewierska, Strzemieszyce.
25 Gmina Zagórska, Urząd, Zagórze.
219 Goldsztajn Szaja Dawid, m., Łabędzka 32.
5 Górniczo-Hutnicza Szkoła Państwowa, Legjonów 85.
23 Górniczy Związek Zawodowy, 3- go Maja 14.
(dod.) kancelarja.
187 Grajcer Mendel, m., Szopena 25.
118 Grochowski J. apteka, Sobieskiego 9.
211 Grunbaum Dawid, m., Okrzei 35.
92 Guttman Nachman Aron, m., Kr. Jadwigi 45.
212 Guzowski Stefan, dr. med., m., Kr. Jadwigi 39.

H
243 Halpern Szlama, skład drzewa, El. Orzeszkowej 14.
203 Honigsztajn Abram, m., Szopena 44.
240 Hussarzewski Edward, m., Sienkiewicza 2.
Huta Bankowa, Tow, Akc. Zakładów Hutniczych, Sobieskiego 24.
38 Centrala telefoniczna.
39 -II-
(dod.) Nr. 1 Dyr. Swirtun.
„ 2 Inż. Falewicz, sekretarz dyrekcji.
„ 3 Elektrownia.
„ 4 Wydział sprzedaży.
„ 5 Wydział ruchu.
„ 6 Buchalterja,
„ 7 Szef oddziału elektrowni.
„ 8 Rozmównica.
„ 9 Biuro górnicze
„ 10 Gab. M. Miguaval.
Więcej
Książka telefoniczna 1929 A-D

Dąbrowski fragment ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”.

A
85 „Antoni”, młyn parowy, Kołłątaja 21.
(dod.) mieszk. kierownika T. Klimaszewskiego,
179 Apteka, Banasik St., Zagórze, Szosowa 39.
250 Apteka IX Powiatowej Kasy Chorych, 3-go Maja 14.
118 Apteka, Grochowski J., Sobieskiego 9.
265 Apteka, Janicki T., Kr. Jadwigi 39.

B
179 Banasik Stanisława, m., Zagórze, Szosowa 39.
(dod.) apteka.
269 Bank Kredytowy, Spółdz. z ogr. odp., Sobieskiego 17.
132 Bank Ludowy, Spółdz. z ogr. odp., Sobieskiego 17.
266 Bank Powszechny, Spółdz. z ogr. odp., 3-go Maja 15.
244 Bank Spółdzielczy Dąbrowski, Sp. z ogr. odp., Żeromskiego 25.
300 Bank Spółdzielczy Kupiecki, Sp. z ogr. odp., Kościuszki 7.
22 Bank Udziałowy, Spółdz. z ogr. odp., Sobieskiego 8.
(dod.) gab. zarządu.
49 Bartnik Leon, dom handlowy przemysłowo-techniczny, Sobieskiego 17.
45 Bebenkowski Jan, inż. m., 3-go Maja 21.
205 Beitner Nachman, m,, Kr. Jadwigi 37,
274 Berbecki Ludwik, mierniczy przysięgły, Kołłątaja 3,
200 Bęski Gustaw, inżynier górniczy, m., Sienkiewicza 11.
283 Betoniarnia miejska, Kościuszki 16.
268 Biernat Antoni, m.. Zagórze. Miroszewskich 26.
51 Billewicz Bracia, cegielnia, Narutowicza 80.
(dod.) mieszk. dyr. J. Kozłowskiego,
183 Birnbaum Moszek, m. Maja 6.
280 Biskupek Jan, m., Kościuszki 19 a
Biuro kotłowe okręgowe Stowarzyszenia Dozoru Kotłów w Warszawie, Oddział w Dąbrowie, Sienkiewicza 7.
101 Biuro.
20 Mieszkanie inżyn. Gęca Piotra.
Borkowski Ł. J., Tow. Akc. handl-przemysł., Kościuszki 1,
28 Centrala telefoniczna.
59 –II–
91 Bracia Klein, dąbrowski przemysł druciany, Szopena 72.
(dod.) mieszk. kierown. J. Kleina.
198 Brelter Ignacy, adwokat, m., Sobieskiego 19.

C
297 „Collabor„, przedsiębiorstwo budowlane, inż. St Sęczykowski. Legjonów.
288 Cuglewski Maciej, m., Dąbrowskiego 1.
303 Cukiernia „Promień”, właśc. Wacław Sołtysik, Sobieskiego 7.
80 Cukiernia „Sielanka”, Wł. Baszkowski, 3-go Maja 1.
78 Cyzmer Edward, elektrotechnik, m. Sobieskiego 2.

D
221 Dąb Mendel, magazyny kolejowe.
45 Dąbrowski Jan, Inż. biuro techn.- handl., 3-go Maja 21.
91 Dąbrowski przemysł druciany, B-cia- Kleian, Szopena 72.
(dod.) mieszk. kierow. J. Kleina.
110 Deręgowski Edwin, Inż., m. Sienkiewicza 4.
206 Domagała Zygmunt m., Dąbrowskiego 38.
Więcej
Pola na Chechłówce

Unikalne zdjęcie wykonane na Chechłówce – dzielnicy między Dąbrową a Zagórzem. Uwieczniono na nim p. Cezarego z rodzicami w 1959 roku. Dziś w tym miejscu przebiega droga krajowa DK94. W tle charakterystyczna stacja transformatorowa.

Podziękowania dla p. Cezarego Śliwińskiego za udostępnienie prywatnego archiwum.
Więcej
Reklama z książki tel. 1929 - zakłady "Strzemieszyce"

Wycinek ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”:

102
Zakłady przemysłowe
„STRZEMIESZYCE”, S-ka Akc.
Fabryki superfosfatu i gwoździ.

Więcej
Reklama z książki tel. 1929 - wapno od Dobrzańskiego

Wycinek ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”:

„WAPNO STRZEMIESZYCKIE“
ROMAN DOBRZAŃSKI
Zakłady Wapienne w Strzemieszycach: tel. 19.
Wapno palone wysoko procentowe (97,18% CaO), bez fosforu i siarki, silnie wiążące (zlekka cementowe), nad normę wydajne (1 tonna=1000 kg. daje 3,1 metra sześcienn. wapna lasowanego).
ANALIZA NA ŻĄDANIE.
CENY KONKURENCYJNE

Więcej
Reklama z książki tel. 1929 - wapno strzemieszyckie

Wycinek ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”:

„WAPNO STRZEMIESZYCKIE“
ROMAN DOBRZAŃSKI
Zakłady Wapienne w Strzemieszycach: tel. 19.
Wapno palone wysoko procentowe (97,18% CaO), bez fosforu i siarki, silnie wiążące (zlekka cementowe), nad normę wydajne (1 tonna=1000 kg. daje 3,1 metra sześcienn. wapna lasowanego).
ANALIZA NA ŻĄDANIE.
CENY KONKURENCYJNE

Więcej
Reklama z książki tel. 1929 - księgarnia Święckiego

Wycinek ze „Spisu abonentów Państwowej Sieci Telefonicznej Okręgu Krakowskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskiem”:

ST. ŚWIĘCKI
Skład papieru, materjałów piśmiennych i rysunkowych
w Dobrowie Górniczej, Sobieskiego 19.

Więcej