Opis:

Projektując pierwszy z egzemplarzy szklanej kolekcji „Asteroid” Jan Drost z pewnością nie spodziewał się jak wielką popularność odniesie ona na początku XX wieku. Dziś wazony czy talerze w szklane kropy są marzeniem kolekcjonerów z całej Polski.

Wzór „Asteroid” powstawał w latach 1972-1975. Wraz z ostatnią datą wszedł do masowej produkcji. Został zaprojektowany przez Jana Sylwestra Drosta. Umieszczono go na szeregu naczyń, poczynając od najbardziej znanych wazonów, przez szereg talerzy, mis, salaterek,świeczników kabaretów, szklanek czy popielniczek w różnych rozmiarach oraz kształtach. Również kolorystyka była bardzo zróżnicowana – począwszy od najbardziej popularnego, przeźroczystego, przez łososiowe, błękitne, hialitowe, bursztynowe,szmaragdowe, uranowe kończąc na ognistym i miodwoym  Jest jednym z najwybitniejszych projektów produkcji  w technologii szkła prasowanego w Polsce, a nawet na świecie. Wartość projektu potwierdził złoty medal na Międzynarodowej Wystawie Szkła w Jabłońcu w CSRS w 1976 roku. Ostateczne potwierdzenie nastąpiło w 1984 roku, gdy zestaw został włączony w poczet stałej ekspozycji muzeum „Corning Museum of Glass” w Nowym Jorku. Obecnie są również uważane za jeden z flagowych wyrobów HSG Ząbkowice. Produkcja została zakończona w późnych latach 80-tych, lecz prawdopodobnie w późniejszych latach kontynuowano produkcję wzoru w innych konfiguracjach – m. in. z barwionymi losowo na żółto i niebiesko kropami. Ponadto późniejsze projekty charakteryzują się mniejszym skupieniem szklanych kropel.

Sam wzór jest zbudowany z szeregu szklanych krop, tworzących nieregularny i niesymetryczny wzór na powierzchni naczynia. Od nich wzięła się nazwa projektu, gdyż zostały stworzone na wzór roju meteorów. Samo szkło naczyniowe nie jest zwyczajne – posiada ono strukturę „kaszki”, jest chropowate. Wzór nigdy nie pokrywa całości naczynia, zawsze na jego środku znajduje się największe zagęszczenie oraz rozmiary krop – wraz ze zbliżaniem się do ścianek danego naczynia „Asteroidów” zaczyna ubywać i stają się coraz mniejsze, aż przy samych rantach całkowicie zanikają

Wazony – pierwszy wazon został zaprojektowany na planie okręgu o ściętej dolnej krawędzi. Przestrzeń wewnętrzna wazonu jest zbliżona kształtem do prostokątu. Drugi rodzaj wazonu jest zbliżony do owalu. W obu przypadkach wzór rozchodzi się koliście od środka wazonu po obu stronach naczynia, na zewnętrznej stronie jest wypukły, środek gładki. Znany jest również egzemplarz wazonu do złudzenia przypominające te produkowane w HSA Staszic, w kztałcie butelki o sześciokątnym spodzie , barwionym w całości na kolor mleczny który w dolnej części posiada wytłoczony wzór „Asteroidu”. Wymiary pierwszego wazonu: wysokość 18cm,szerokość 19cm,grubość 7,5cm. Wymiary drugiego wazonu: wysokość 14,4 cm, długość 22 cm, szerokość 8 cm. Znane kolory to przeźroczysty, bursztynowy, miodowy, błękitny

Talerze – występowały w kilku rozmiarach, największy talerz miał  średnicę 30 cm, kolejne średnicę 23,5 cm, średnicę 20 cm(jego wysokość 1,8 cm) oraz średnicę 14cm. Poza rozmiarem nie było między nimi innych różnic. Wzór umieszczony na talerzach rozchodzi się koliście od środka, na zewnętrznej stronie jest wypukły. Znane kolory to przeźroczysty

Salaterki –  występowały w kilku rozmiarach, w zwykłym okrąłym kształcie.Między naczyniami  poza wymiarami nie było innych różnic. Wzór rozchodził się promieniście począwszy od spodu mis, zbliżając się do rantów bocznych zanikał. Wymiary małych okrągłych salaterek: średnica 11,3 cm, wysokość 4,4 cm lub wysokość 8 cm szerkość 13 cm. Późniejsze wyroby można również spotkać w konfiguracji z ręcznie malowanymi, losowymi kropami na czerwono, niebiesko i żółto. Znane kolory to przeźroczysty, łososiowy

Salaterki w kształcie kropel – występowały w kilku rozmiarach, w kształcie kropel. Między naczyniami  poza wymiarami nie było innych różnic. Wzór rozchodził się promieniście począwszy od spodu mis, zbliżając się do rantów bocznych zanikał. Wymiary: duża 23 cm długości 15 cm szerokości,   małe 15 cm długości ,  10 cm szerokości.

Śledziarki -występowały w kilku rozmiarach w kształcie owalnym.Między naczyniami  poza wymiarami nie było innych różnic. Wzór rozchodzi się promieniście począwszy od spodu mis, zbliżając się do rantów bocznych zanikał.  Duża śledziarka: wysokość 3,7 cm, długość 24,6 cm, szerokość 13,7 cm. Mała śledziarka: wysokość 2,3 cm ,długość 13,8 cm ,szerokość 8,4 cm. Znane kolory to przeźroczysty, łososiowy, szmaragdowy. Najprawdopodobniej jako flagowy zestaw sprzedawano komplet 6 małych sztuk i jednej dużej misy, lecz występowały również inne konfiguracje jak i sprzedaż pojedyńcza.

Patery – znana mi patera jest zaprojektowana na planie okręgu. W środku lustra znajduje się przeźroczyste kółko bez wzoru. Wokół niego leży pierścień ozdobiony „Asteroidami”. Przedmiot posiada niewielkie nóżki wkomponowane w strukturę wzoru.  Wymiary: średnica 30,5 cm, wysokość 1,5 cm. Drugi rodzaj patery charakteryzował się identycznym wzorem lustra, lecz zamiast nóżek posiadał jedną środkową okrągłą stopę. Wymiary  średnica 31 cm, wysokość 4 cm, średnica podstawy 10.7 cm. Istnieje również trzeci wzór w postaci klasycznej patery ze stopą i trzonkiem. W jej przypadku lustro jest w całości zdobione wzorem „Asteroidów” wraz ze stopą, a trzon jest ozdobiony symetrycznymi kulami.

Kabaret – misa na przystawki podzielona szklanym wałkiem w kształcie litery PI na 4 nieregularne części. Misa lekko wypukła, rant delikatnie pofalowany na planie pięciokąta. Wzór rozchodzi się promieniście począwszy od spodu, zbliżając się do rantów bocznych zanikał. Wymiary:  średnica ok. 26 cm ,wysokość 2,7 cm. Znane kolory to przeźroczysty, łososiowy, uranowy

Szklanka – prosta forma, na planie okręgu. Wzór rozchodzi się promieniście począwszy od spodu, zbliżając się do rantów bocznych zanikał. Wzór wypukły na zewnątrz, wewnątrz naczynie gładkie.  Znane kolory to miodowy.

Świecznik – w postaci kaganka , na planie okręgu. Wzór wypukły na spodniej części przedmiotu, od góry gładka powierzchnia. W strukturze szkła znajduje się wnęka na świeczkę. Wzór rozchodzi się niesymetrycznie, promieniście od środka wnęki na świeczkę, zanikając na bokach. Wymiary: średnica 12,2 cm
wysokość  6 cm.

Za udostępnienie zdjęcia dziękuje pani Beacie Grabarczyk.

Przeczytaj więcej w Cyfrowej Encyklopedii Dąbrowy Górniczej: Dzielnice - Ząbkowice - Wapienna - 2 Archiwalia - Produkty z Dąbrowy - Huta Szkła Gospodarczego Ząbkowice - Kolekcje - Asteroid Kolekcje, zbiory, prywatne archiwa - Beata Grabowska Kopalnie, huty, firmy - Zakłady przemysłowe - Huta Szkła Ząbkowice Osoby - Jan Sylwester Drost Archiwalia - Produkty z Dąbrowy - Huta Szkła Gospodarczego Ząbkowice - Wazony - Wazon "Asteroid"