Kino ARS
Historia dawnego budynku znanego kina ARS jest bardzo bogata i cały czas czekamy na jej rozwinięcie.

Początki budynku

Działkę pod budowę gmachu zakupiło w 1911 roku Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był proboszcz parafii Matki Bożej Anielskiej, ks. Grzegorz Augustynik.
W środku odbywały się prelekcje,wykłady,pogadanki. Swoje miejsce miała w nim biblioteka,czytelnia gazet,kółko teatralne i herbaciarnia.
W czasie I wojny światowej Komitet Żywnościowy zaadaptował budynek na magazyn żywnościowy dostarczający ludziom podstawowe produkty spożywcze. Na dawnych zdjęciach możemy dostrzec kolejki ludzi ustawiające się pod wejściem po zapomogi żywnościowe.

Od 1918 roku komitet zmienił nazwę na powiatowy „Komitet Ratunkowy”, a gmach stał się siedzibą Domu Ludowego. Kiedyś w głównej sali kinowej znajdowała się galeria Królów Polskich-prawdopodobnie wzdłuż ściany wisiały portrety byłych władców.

Rozpoczęcie działalności kulturowej

Pierwszy teatr w tym miejscu otworzył swoje drzwi w 1919 roku pod nazwą „Kometa”.Założycielem było wspomniane Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich Początkowo były to filmy nieme. W 1929 roku w środku wybuchł pożar podczas projekcji filmu-spaliła się kabina operatora. W notce prasowej czytamy:
„W kinie Kometa w Dąbrowie Górniczej w czasie wyświetlania obrazu wybuchł pożar w kabinie operatora. Ogień stłumiła straż pożarna. Film spłonął zupełnie, część kabiny została uszkodzona. Straty wynoszą 5.000 zł.” Mimo pożaru kino kontynuowało działalność co wiemy dzięki wpisowi z ksiąg z 1930 roku. W tym też roku w środku mieściła się herbaciarnia J. Szostaka.

ARS i II wojna światowa
Kino zmieniło nazwę na „Ars” w 1935 roku wraz ze zmianą właściciela. Przypuszcza się że wtedy kino przestało być nieme. Jego właścicielem stał się inżynier Kazimierz Sunderland, a jednym z pracowników inżynier Władysław Skiba. W 1937 roku  wybuchł kolejny pożar, tym razem w małej sali. W 1938 roku w budynku swój gabinet miał adwokat Zygmunt Lisiewicz(również 1939 rok) oraz cukiernia Edwarda Jędrzejczaka. W pewnym okresie czasu swój zakład miał tam również Fotograf J. Żelichowski.

W czasie II wojny światowej przejęty przez Niemców budynek zmienił nazwę na „UFA Deutche Theatr” i służył zamieszkującej Dąbrowę ludności niemieckiej. Podczas ich urzędowania w budynku zniszczona została galeria Królów Polskich. Jego drzwi otwarte zostały 25 grudnia 1939. Okupant wyniósł się z niego dopiero w styczniu 1945 roku z powodu zbliżania się radzieckich wojsk.

Okres PRL-u

Kino działało przez cały PRL pod niezmienioną nazwą, na parterze przez lata znajdował się bar samoobsługowy. W latach 2000-2005 było administrowane przez Marcina Skorka wraz z rodzicami jako spółka „Ars„.Samo uruchomienie kina w 2000 roku. kosztowało ich ponad 100 tyś. (wyposażenie kinotechniczne i modernizacja wnętrza). Zostało zamknięte 20 czerwca 2005 roku. Właściciel podaje tego trzy powodu. Po pierwsze budynek zbliżał się już do setki-jego stan techniczny, system przeciwpożarowy były dalekie od ideału. Drugą sprawą był stale podwyższający się czynsz i brak wsparcia od strony miasta – które według opinii właścicieli dążyło do sprzedania budynku.
Dawny prezydent miasta chciał przekazać budynek Miejskiemu Ośrodkowi Pracy Twórczej pod salę teatralną, ale pomysł nie uzyskał aprobaty Rady Miejskiej.
W następnych latach (okolice 2012 roku) budynek został sprzedany za ok. 1 milion złoty prywatnemu inwestorowi Refraserwis Sp. z o.o, reprezentowanego przez Henryka Podgórskiego który miał w planach stworzyć w środku hotel,później salę koncertowa połączona z restauracją. Przez ostatnie lata na terenie budynku były prowadzone prace remontowe. Obecnie (2017) jego elewacja jest częściowo pokryta nową płachtą, a w środku od czasu do czasu słychać prace ekip remontowych.
Gmach przez długi okres czasu był jednym z największych w tej części miasta. Początkowo fasada budynku kina była jedną z ładniejszych w mieście.  Jego fasadę zdobiły liczne gzymsy i charakterystyczne „wypustki” na dachu(nie wiem jak je nazwać). Bardzo ciekawe były okna na poddaszu-zaokrąglone u góry. Podobna stylistyka obowiązywała w podwórzu, gdzie znajdziemy dwie boczne oficyny.

Okna przestały pełnić swoją funkcje po otwarciu w środku kina. Mimo tego z zewnątrz nadal było je widać aż do późnych lat PRL. Zamurowane zostały prawdopodobnie w okolicach lat 70-tych kiedy to skuto również ozdobne gzymsy i przepiękny szeroki balkon a samą elewację obłożono kolorową blachą. Nad wejściem przez wiele lat wisiały również ogromne betonowe litery z nazwą kina, obecnie zdeponowane w remontowanych wnętrzach.

Na obecną chwilę wygląda na to że obecni właściciele wracają do pierwotnej formy kina sprzed wojny.

Wnętrza

Nie wiemy za wiele o przedwojennym wyglądzie kina. Na jedynym zachowanym zdjęciu widzimy że w tamtych latach sala miała płaską podłogę.

Góra sali jest ozdobiona malowanym pasem. Najpiękniejszym elementem sali jest chyba żeliwny balkon – jego wypukły żeliwny brzusiec podtrzymują dwie żeliwne kolumny. Ostatnim elementem wartym zapamiętania jest ogromny piec kaflowy stojący na środku. Prawdopodobnie miał on rzeźbiony szczyt. Wygląd kina po I wojnie światowej nie jest nam znany.
Dzięki relacji Pawła Smalcerza z środka jesteśmy w stanie zobaczyć jak wyglądały jego wnętrza w ostatnich latach działania, więc prawdopodobnie jednocześnie jak w PRL-u. Na samym wstępie wchodziliśmy do prostokątnej poczekalni z kasą biletową. Po zakupieniu stosownego biletu mogliśmy albo udać się do niewielkiej kawiarenki/baru, lub skierować się w stronę sali kinowej. Wchodziło się do niej po schodach z zabytkowymi, żeliwnymi balustradami, które na półpiętrze rozdzielały się na dwie strony.

Tuż przed wejściem na widownię na ścianie znajdowała się kafelkowa mozaika.

Sama widownia była wyjątkowa, której obecne kina mogłyby jej pozazdrościć.

Dolna część elewacji była wykonana z ukośnych drewnianych paneli. Nad nimi wznosił się łamany pas lamp ukrytych za białą linią kloszy. Wyżej znajdowały się panele wygłuszające pomalowane pod skosem w żywe, stonowane kolory. Całości dopełniał beżowy podwieszany sufit. Krzesełka widowni miały krwisto-czerwony kolor.

Po podwójnym torze schodów do widowni mogliśmy zobaczyć jeszcze jedne, pojedyńcze schody do projektorowni.

Ona sama nie odbiegała od innych obiektów kinowych, jedyną różnicą mogą być jej spore rozmiary.

Repertuar

W dawnych gazetach i czasopismach jest pełen przekrój repertuaru kina począwszy niemal od samego jego początku. Spisanie jednak go co do joty, dzień w dzień to prawdziwa mrówcza praca. Przy ogromie budynków do opisania w Dąbrowie nie jestem w stanie tego samodzielnie wykonać. Jeśli jednak znajdzie się ktoś chętny z miłą chęcią przekażę materiały i pokażę jak szukać kolejnych.
Przykładowy fragment repertuaru m.in. ze strony wikizaglebie.pl:

1932 Aniołowie Piekła
1932 31 sierpnia – Góry w płomieniach
1932 11 września – Wolne Dusze
1932 13 września – Wolne Dusze
1932 21 września – Wolne Dusze
1934 1 kwietnia – Miłostki baletnicy
1939 od czwartku 11 do niedzieli 14 maja (z afisza filmowego)
1962 26 stycznia – 27 stycznia – Hatifa
1962 28 stycznia – 29 stycznia – Wrzesień 1939

Na mapach: 1926, 1958, Obecnie

Krzysztof Kulik