Huta cynku „Konstanty” w dawnych latach była jednym z głównych zakładów w mieście. Dziś, poza wzmiankami w historii, nie zachowały się po niej żadne ślady.

Zabudowania huty mieściły się w miejscu dzisiejszego osiedla Adamieckiego oraz Parku Hallera. Huta została wybudowana w 1815 roku (według innych źródeł w 1816) jako zakład rządowy. W swoich piecach wykorzystywała węgiel z pobliskiej kopalni „Reden”. Rudy do przetopu w pierwszych latach działania pozyskiwano ze Strzemieszyc Małych, Sławkowa, Olkusza i Żychcina.  W 1843 roku w zakładzie miał miejsce pożar który zatrzymał jej funkcjonowanie na dłuższy czas. Za czasów powstania styczniowego w 1863 roku w budynkach huty utworzono koszary oddziałów Apolinarego Kurowskiego. Podejmowano wtedy próby odlewania armat dla wojsk. Rok później doszło do pożaru w kopalni „Reden”. Wskutek utraty paliwa  huta „Konstanty” stanęła.  W 1891 roku huta przeszła w ręce Towarzystwa Francusko-Rosyjskiego.

Dalsze losy nie są do końca jasne. Prawdopodobnie stary zakład został zamknięty i na jego bazie zbudowano nową hutę o tej samej nazwie. Jako daty powstania nowego zakładu wymienia się 1899 oraz 1901. Pod koniec Wielkiej Wojny okupant wywiózł większość wyposażenia zakładu. Po I wojnie światowej zakład przeszedł w ręce kapitału francuskiego. Ponowne uruchomienie nastąpiło w 1922 roku.

Wraz z wybuchem II wojny światowej huta została zamknięta. Malejące zapotrzebowanie na cynk i ogólne przestarzenie technologii zakładu spowodowało że nigdy nie został już uruchomiony.

W czasach PRL-u w zabudowaniach huty działały różnego rodzaju mniejsze przedsiębiorstwa. Zaraz po wojnie w części budynków od strony wschodniej, za główną halą, znajdowała się piekarnia nr 3 PSS Społem. Część zabudowań spółdzielnia wykorzystywała na swoje magazyny. W późniejszych latach w bocznych halach działał warsztat samochodowy i baza samochodowa WHPS.  Znajdował się tam również sklep spożywczy, prawdopodobnie również część zabudowań pełniło funkcje mieszkalne. Wraz z budową osiedla Adamieckiego wszelkie pozostałości po hucie zostały wyburzone w okolicy 1970 roku.

1922 – 150t miesięcznie

Główny budynek huty stanowiła podłużna hala mieszcząca w sobie piecie do wytopu cynku. Zbudowana była z charakterystycznego kamienia wapiennego, przeplatanego cegłą. Środek hali w większości zajmował ogromny piec ciągnący się przez całą długość budynku. Co chwila w konstrukcji umieszczone były żelazne drzwiczki, przez które pracownicy wsadzali rudę do przetopienia. Przed piecem znajdowały się szyny po których zapewne poruszały się wózki transportujące wytopiony cynk. Obok znajdował się szereg budynków pomocniczych utrzymanych w podobnej architekturze. Prawdopobnie na terenie huty znajdował się oddział karuzeli cynkowych, walcownia blach i dziurkownia. Zakład posiadał rozbudowaną sieć kolejek wąskotorowych którymi transportowano surowce i gotowe materiały. Łączyły się one z siecią kopalni „Reden”.

Krzysztof Kulik