Opis:

Artykuł z „Kurjer Warszawskiego” z 21 września wg kalendarza rosyjskiego (3 października wg polskiego) 1889. Jeśli się nie mylę to m.in. najstarsza informacja o planach utworzenia muzeum w Dąbrowie Górniczej.

„Trzeci zjazd górników”
(Korespondencja specjalna Kurjera warszawskiego.)
Dąbrowa górnicza d. 2-go października

Tegoroczne obrady górników w Dąbrowie poświęcone zostały wyłącznie sprawom szkoły sztygarów, uchwalonej na poprzednich dwóch zjazdach w r. 1883 i 1885-ym.

Zapewne skutkiem tej wyłączności tematu na zjazd stawiło się niewielu uczestników. Lista obecności przed rozpoczęciem zjazdu wykazuje osoby następujące: pp.: Thibaudet reprezentant Kopalni „Paryż”, Maumare przedstawiciel Towarzystwa akcyjnego „Renard”, Klimaszewski z kopalni „Jan”, Wł. Braunsztejn dyrektor fabryki żelaznej „Syrena”, Teodor Skawiński przedstawiciel huty „Katarzyna” w Sosnowcu, Lesiecki i Lisiecki właściciele kopalni rudy żelaznej z 2 go okręgu, Hubner przedstawiciel ks. Hohenlohe z Czeladzi, Wróblewski i Jasiński z Grodźca, Borkowski właściciel kopalni z Gołonoga, Hube z kompanii fraucusko-włoskiej, Harting z Huty Bankowej, Cichowski i syn zgasłego niedawno ś. p. Romana przedstawiciel zakładów starachowieckicb, Zumbusch z Milowic, Witwicki z Rufy Małenieckiej; Karwaciński przedstawiciel von Kramsty zastępca pełnomocnika Wistera, inżenier Rogalewicz, inspektor 1-go okręgu inżenier Kondratowicz, jego pomocnik inżenier Tomaszewski, markszajdrowie: Kondaki i Święcicki, Kontkiewicz dyrektor kopalni „Flora”, inżenier Chlebowski z towarzystwa kopalni olkuskich, Kwiecień główny buchalter zakładów górniczych z Suchedniowa, wreszcie w przeddzień przybyły inżenier Bryłkin, mianowany dyrektorem szkoły górniczej.

Oprócz dwóch sprawozdawców pism warszawskich, przybył na zjazd p. Mirosław Dobrzański, redaktor Tygodnia z Piotrkowa.

Sala sesjonalna w gmachu piętrowym, nader obszernym, przeznaczonym właśnie na pomieszczenie szkoły, przedstawia się poważnie.

Przed zagajeniem zjazdu, przewodniczący inżenier Choroszewski prosił uczestników o porozumienie się w przedmiocie kandydatur do rady, aby później głosy nie były rozstrzelone. Następnie określono atrybucje rady, która wspólnie z dyrektorem zawiaduje sprawami szkoły, a uchwały swe przedstawia naczelnikowi zakładów górniczych.

Postawiono 8-miu kandydatów, a mianowicie pp.: Ciechowskiego, Jasińskiego, Karwacińskiego, Kontkiewicza, Maurego, Strassburgera, Świętochowskiego i Zumbuscha.

Jednocześnie sekretarzem zjazdu został wybrany p. Karwaciński.

Balotowanie odbywało się na kartkach i z urny wyborczej wyszli pp.: Stanisław Kontkiewicz (16 gł.) i Julian Strassburger przedstawiciel kopalni „Niemce” (12 gł.), jako członkowie rady zarządzającej szkoły górniczej. Z uwagi zaś, iż jeden z  członków może się znaleźć  w położeniu niepozwalającym spełniać czynności, postanowiono wybrać zastępcę i 15-ma głosami wybrano inżeniera, p. Ignacego Świętochowskiego.
Podczas dopełnionych wyborów  przybył naczelnik powiatu będzińskiego, p. Wiedeński, i pozostał do końca sesji.

Inspektor I go okręgu, inżenier Kondratowicz, zawiadomił zebranych, iż na jego ręce wpłynęły następujące ofiary na utworzenie stypendjów dla przyszłych uczniów szkoły górniczej: ks. Hohenlohe z Czeladzi 1,000 rs, z Milowic 1,000 rs., robotnicy i oficjaliści z Towarzystwa „Renard” złożyli 800 rs., z Towarzystwa francusko-włoskiego 580 rs., z warszawskiego 540 rs. i z kopalni „Flora” 641 rs. Ogółem więc na cel powyższy zebrauo 4561 rs., a dalsze ofiary są jeszcze spodziewane, depozytarjusz więc prosi zebranych o upoważnienie go do zakupu papierów procentowych i o decyzję, w jaki sposób stypendja mają być ustanawiane.

Przewodniczący poddaje wniosek pod dyskusję i radzi wybór komisji, któraby się zajęła funduszem stypendjalnym. Ktoś zwraca uwagę, iż kwestję tę powinniby załatwić najhojniejsi ofiarodawcy, jak np. ks. Hohenlohe. Inżenier Choroszewski zwraca uwagę, iż wysokość ofiary nic tu nie stanowi, ponieważ jeden rubel, złożony przez biednego sztygara, może stosunkowo więcej znaczyć, aniżeli tysiąc możnego magnata, jakim i jest ks. Hohenlohe.

Dość żywa dyskusja zakończyła się wybraniem komisji stypendjalnej, w której mają zasiadać: inżenier Choroszewski, inspektorowie obu okręgów, pp.: Kondratowicz i Grywnak oraz wybrani większością głosów przemysłowcy pp.: Cichowski, Kontkiewicz i Mauve.

Po skończonej sesji urzędowej, uczestnicy zjazdu zostali zaproszeni do miejscowej resursy, gdzie podano wystawny obiad, a uprzejmymi gospodarzami byli pp.: Braunsztein i Świętochowski.

Tutaj omawiano ważniejsze uchwały, powzięte na zjeździe odbytym przed czteroma laty, ujednostajnienie taryfy na kolei wiedeńskiej, utworzenie komisji dla szczegółowego zbadania pokładów siarki i dwusiarku w kraju, zastrzeżenie dzierżawcom kopalń chęcińskich, ażeby eksploatowali racjonalniej, utworzenie stałego muzeum górniczego, a przedtem wystawy, wreszcie wyjednanie zatwierdzenia kasy emerytalnej i kas pomocy oraz oszczędności dla oficjalistów w kopalniach, hutach i fabrykach żelaznych.

Na uczcie toast wzniesiono za pomyślność szkoły górniczej, jak słusznie powiedział p. Dobrzański,  będącej pierwszym zaczątkiem tyle pożądanych dla kraju szkół profesyjnych.
Z kolei były wznoszone zdrowia organizatorów zjazdu i gości przybyłych… Sprawozdawca wasz, dziękując za toast dla prasy, wyraził życzenie, aby i kasy emerytalne równie pomyślnie, jak szkoła, mogły być urzeczywistnione. W odpowiedzi na to jeden z inżynierów, poinformowany u źródła, wyjaśnił, iż ustawa kas emerytalnych i kas przezorności stanowi już operat przygotowany do ostatecznego zatwierdzenia.
Pożądana to wiadomość dla kilkudziesięciotysięcznej rzeczy robotników górniczych.

Podziękowania dla p. Andrzeja Kontkiewicza za udostępnienie artykułu.

Przeczytaj więcej w Cyfrowej Encyklopedii Dąbrowy Górniczej: Dzielnice - Stara Dąbrowa - Legionów Polskich - 69 Bibliografia - Czasopisma i gazety - Kurjer Warszawski Kultura - Muzeum Edukacja - Szkoły - Średnie i zawodowe - Sztygarka