Opis:

Artykuł (skan nie obejmuje całego tekstu) z 36go numeru „Przeglądu Katolickiego” z 1899 roku:

– Dąbrowa Górnicza (dyec. kielecka). Dzień się już chylił ku  zachodowi, gdyśmy w dniu 1 sierpnia b. r. stanęli w Dąbrowie-Górniczej. Fabryczne kominy niby z czeluści piekła wyrzucały kłęby dymu i ognia, a powietrze, nasycone pyłem, tamowało oddech w piersi. Gromady górników i  hutników z kilofami i lampami w ręku, po dziennej pracy śpieszyły w strony kościoła parafialnego, skąd ozwał się dzwonek na „Anioł Pański”. Niezwykła zapanowała cisza wśród tej czarnej poruszającej się masy – pochyliły się głowy, a z piersi, spieczonej żarem ognia, wydobywał się korny szept modlitwy, z którą na ustach cały ten zastęp roboczy wkraczał do kościoła. W kościele rzęsiście oświetlonym tłok nie do opisania; lud wraz z księdzem proboszczem odmawia nowennę do Matki Boskiej Anielskiej, którą przez dni dziewięć rano i wieczór z odpowiedniemi naukami, jak się dowiedzieliśmy, przy licznem zgromadzeniu parafian odprawiał tenże ksiądz proboszcz. Objaśniono nas równie, że nazajutrz, to jest d. 2 sierpnia, przypada tutaj odpust i święto wielkie Matki Bożej Anielskiej. Postanowiliśmy przeto pozostać na tej uroczystości.

Od wczesnej rannej godziny już kościół był natłoczony. Jedna Msza św. za drugą były odprawiane, dwudziestu trzech bowiem kapłanów zjechało na tą uroczystość, a konfesyonały były szczelnie oblężone. O godzinie 11-ej rozpoczęła się uroczysta procesya z Najświętszym Sakramentem; piękne sztandary i chorągwie górnicze powiewały majestatycznie, – niezliczone tłumy ludu, idące w pobożnym nastroju, i gromadka małych dziewczątek w bieli, rzucająca kwiecie przed utajonym Panem w Hostyi, zlewały się w piękną harmonijną całość, dającą sercu świętą otuchą i niekłamany okrzyk radości i podziwu: Ten ci jest dzień, który uczynił Pan ku chwale swojej i czci Najświętszej Matki Dziewicy.

Podczas Summy odprawionej przez ks. Juliana Długoszowskiego, proboszcza z Chrząstowa, po Credo, wstąpił na kazalnicę ks. Tomasz Zdziennicki, wikaryusz z Sosnowca, u tłómacząc ustanowienie odpustu „Porcyunkuli”, który to nieoceniony przywilej ś. Franciszek z Assyżu otrzymał za wstawieniem się Najświętszej Panny, – w pięknych nader, do łez pobudzających, słowach mówił o stolicach łaski, zazna-czając, że pierwszą z nich jest Najmiłościwsze Serce Jezusowe, z którego płyną wszystkie dla nas łaski, drugą zaś stolicą Najświętsza Marya Panna. Pierwszą stolicę porównał kaznodzieja do słońca, w którem jest blask i ogień, miłosierdzie i sprawiedliwość; drugą do księżyca, który świeci a nie pali, bo w Maryi samo tylko miłosierdzie. Wreszcie nawoływał do zachowania serc od grzechu i zachęcał do wiernej służby Matce Bożej. Po południu nieszpory i procesya z Najświętszym Sakramentem i modlitwami do Najświętszej Panny Anielskiej, które pobożne rzesze do późnej nocy odmawiały i śpiewały, były zakończeniem tej nad wyraz podniosłej a budującej uroczystości.

Dowiedzieliśmy się tutaj, że święto Matki Bożej Anielskiej zaprowadzone zostało w Dąbrowie Górniczej dopiero dwa lata temu W r. 1897 władza dyecezjalna naznaczyła na proboszcza Dąbrowy Górniczej z ludnością katolicką 23,000 dusz liczącą, ks. Grzegorza Augustynika. Wszystkich oczy zwróciły się na tego cichego sługę Bożego, co przyswoił sobie rzec można coś z słodyczy charakteru ś. Salezego, z czystości obyczajów ś. Stanisława Kostki, a z gorliwości w pracy apostolskiej – ś. Franciszka Ksawerego. Postawiono go tu jako słup ognisty, co w pomroce błędu ma świecić zbłąkanemu ludowi.

Stan moralny tutejszej ludności nie był zbyt zadawalniający. Napływowa warstwa  robocza zagraniczna do kopalń i fabryk znosiła  zgniliznę moralną, a doszło do tego, że codziennie spotykało się tu rozluźnienie obyczajów rodzinnych, życie jak mówią na wiarę płci obojej, pochop do rozwodów, nierząd, nieposzanowanie cudzej własności, rozboje i rabunki po nocach i wśród białego dnia, marnotrawstwo krwawo zapracowanego grosza, szulernie po domach, kłótnie i bójki na noże. Wiedział nowy proboszcz, że ciąży na nim odpowiedzialność straszna, z góry patrzy Bóg, a zewsząd całe społeczeństwo. Zadrżał zrazu jako człowiek przed tak ciężką pracą, ale jako doświadczony szermierz w boju upadł na kolana w kościele parafialnym, a podniósłszy ramiona ku niebu z płaczem rzewnym szukał tam pomocy, i siebie i powierzoną swej pieczy parafię polecił i  oddał w opiekę Najświętszej Pannie Anielskiej, pełen ufności, że tylko Ta Matka dopomoże mu przy pracy, że poskromić zdoła zło i pociągnie swe owce ku Bogu; poczem zyskuje pozwolenie na obchód uroczysty Jej święta w dniu 2 sierpnia, sprowadza piękny wizerunek Tej Najlepszej Matki i umieszcza go w świątyni dąbrowskiej. Tak umocniony i ufny w sukurs hufców niebieskich, na czele z ich Królową, występuje do walki ze złem. Zwraca szczególną uwagę na gniazda rodzinne, na życie małżonków, zwaśnionych godzi, młodzież zachęca do naśladowania ma cnót ś. Stanisława Kostki, którego wizerunek świątynia dobrowska posiada w bocznym ołtarzu, staje się niejako pomostem pojednawczym pomiędzy chlebodawcami a pracownikami, zaprowadza wszędzie ład i zgodę, a w imię Ukrzyżowanego z całą miłością braterską przemawiając do twardych serc grzeszników, kruszy je i wiedzie do słodkiej pokuty i poprawy.

Patrząc na tę wielką przemianę złego na dobre, widząc ten szacunek, jaki w krótkim czasie zyskał sobie ten miłości pełen pracownik Boży, cześć i hołd, jaki mu wszyscy oddają, przychodzi zawołać z podziwu O Matko Aniołów i nasza, jakżeż wielkie cuda i łaski zlewasz przez sługi Twoje, chwała Ci i cześć za to nieskończona niech będzie.

Gdy opuszczamy to zagłębie górnicze, zda się, że nam dźwięczy w uszach nuta pieśni górniczej i hutniczej, co z ich serca fortissimo rozbrzmiewa ku Najświętszej Królowej Aniołów i Opiekunce naszej.

St. Wieniawa

Przeczytaj więcej w Cyfrowej Encyklopedii Dąbrowy Górniczej: Religia - Kościoły rzymskokatolickie - Bazylika NMP Anielskiej Religia - Księża i siostry zakonne - Ksiądz Grzegorz Augustynik